De Europese Unie bedreigt het inkomen van kleine boeren en vissers in het zuiden, door hun markten te overspoelen met gesubsidieerde Europese landbouwproducten en door akkoorden af te sluiten waardoor Europese vissers in ontwikkelingslanden de zee gaan leegvissen. Ngo’s voerden dergelijke argumenten in 2007 vaak aan in het kader van de Economische Partnerschapsakkoorden die de EU wil afsluiten met haar voormalige kolonies in Afrika, de Caraïben en de Stille Oceaan (ACP-landen). Intussen hebben 35 van bijna 80 ACP-landen een akkoord ondertekend waardoor ze ten minste 80 procent van hun markten gaan opzetten voor goederen uit Europa.EU-commissaris Michel beloofde bij zijn aantreden in 2004 voor meer samenhang te zorgen tussen de Europese beleidsdomeinen die invloed hebben op de arme landen. De Europese Commissie gaf onlangs in een rapport aan dat er meer samenhang is bereikt tussen ontwikkelingssamenwerking en andere beleidsdomeinen. Maar het zegt ook dat Europese ambtenaren onvoldoende geïnformeerd zijn over ontwikkelingsthema’s.

Michel: „De EU-medewerkers weten al dat ze ons gedetailleerd moeten informeren als ze aan een dossier of een maatregel werken met gevolgen voor ontwikkelingslanden. We zijn daarin een flink eind opgeschoten. Zijn er nog veel andere dingen die moeten gebeuren? Het belangrijkst zijn de landbouwsubsidies. Tegen 2011 zal 90 procent van de subsidies losgekoppeld zijn van de productie. Dat komt neer op een drastische vermindering.

De beste manier om meer samenhang in het beleid te brengen is door duidelijk te stellen dat het ontwikkelingswerk van de EU niet alleen een zaak is van de ministers voor Ontwikkelingssamenwerking. Alle ministers die direct of indirect met ontwikkeling te maken hebben, moeten een rol spelen. Ik hoop dat er vergaderingen komen met de ministers van Handel, Financiën en Onderwijs om dit potentieel ten volle te exploiteren.”

Is het niet wat overdreven om te stellen dat er een harmonieuze relatie is tussen het Europese handels- en ontwikkelingsbeleid?
„Er is aanzienlijke vooruitgang geboekt. Toen we over de economische partnerschapsakkoorden onderhandelden, zeiden we aan de ACP-landen dat 20 procent van de handel niet moest worden geliberaliseerd. Bovendien is er een overgangsperiode van vijftien jaar, zodat gevoelige producten beschermd kunnen blijven.

Als je denkt dat er niets is gebeurd, kijk dan eens naar de vermindering van onze landbouwsubsidies. Kijk hoe we onze markten openstellen voor suiker van buiten de Europese Unie. Dat is allemaal geen liefdadigheid.”

Nu iets over de biobrandstoffen. VN-rapporteur Jean Ziegler zegt dat gewassen voor biobrandstoffen noodzakelijke voedselgewassen verdringen. Wat denkt u van het voorstel voor een internationaal moratorium op biobrandstoffen?
„Ik ben het met hem eens.”

Maar de EU-doelstelling luidt dat we tegen 2010 voor 10 procent biobrandstof moeten gebruiken.
„Ziegler heeft de vinger op de wonde gelegd. Het is nuttig te waarschuwen voor de illusies rond biobrandstoffen. Het is gevaarlijk bossen te kappen om biobrandstoffen te maken en het gebruik van landbouwgrond is nadelig voor de landbouwproductie.”

Het u dat ook al aan landbouwcommissaris Fischer Boel gezegd?
„Zij kent mijn standpunt. Er komt een bijeenkomst in Brussel met deskundigen inzake biobrandstoffen en de productie van palmolie. We moeten hier goed over nadenken.”

Onderzoek wijst uit dat sommige visbestanden in Afrika in dertig jaar zijn gehalveerd. Sommigen geven de schuld daarvoor aan de visserijakkoorden die de Europese Unie heeft afgesloten met Afrikaanse landen. In 2008 treden nieuwe visserijakkoorden in werking. Gaat er iets veranderen?
„De financiële enveloppe die bij de visserijakkoorden hoort, is soms groter dan de ontwikkelingshulp. Vijf keer groter bijvoorbeeld in het geval van Mauritanië. Wat de visbestanden betreft, moeten we natuurlijk rekening houden met wetenschappelijke adviezen.”

Kan de EU momenteel een rol in Kenia spelen?
„De EU laat de Afrikanen hun problemen zo veel mogelijk zelf oplossen. Inmenging zou contraproductief kunnen zijn. Voor president Kibaki is het noodzakelijk dat hij de bemiddeling aanvaardt van John Kufuor (de president van Ghana en voorzitter van de Afrikaanse Unie, red.) en de macht deelt met de oppositie.”