Zowel Balkenende als Bos onderstreepte dit weekeinde dat Nederland binnen de EU tot de koplopers behoort dankzij gezonde overheidsfinanciën en een lage werkloosheid. Balkenende zei dit zaterdag tijdens een nieuwjaarsbijeenkomst van het CDA in Zwolle, PvdA’er Bos verkoos het zondagse televisieprogramma Buitenhof als podium.Volgens de premier is de economische invloed van de Verenigde Staten minder groot dan in het verleden. Ook landen zoals India en China en de Europese Unie bepalen tegenwoordig de wereldeconomie.

Bos noemde wel twee risico’s die de Nederlandse economie kunnen bedreigen: de hoge olieprijs en te forse loonstijgingen. Hij zou er „zeer voor zijn” als vakbonden en werkgevers een akkoord sloten over loonmatiging, zoals het historische Akkoord van Wassenaar begin jaren ’80.

Bos deed geen rechtstreekse oproep tot loonmatiging. Hij vindt dat een verantwoordelijkheid van sociale partners. Wel wees hij de werkgevers erop dat de kans op een akkoord groter wordt als ze de topinkomens in de bedrijven aan banden weten te leggen. Ze geven dan het goede voorbeeld.

Hoewel Bos met enige spanning uitkijkt naar de jaarverslagen van de Nederlandse financiële instellingen die volgende maand verschijnen -„dan kunnen we zien of ze een grote klap hebben gehad van wat er in Amerika gebeurt”-, acht hij de gevolgen van de crisis in de VS hier „buitengewoon bescheiden.”

De bewindsman onderstreepte dat de economische groei dit jaar volgens ramingen van het Centraal Planbureau 2,25 procent bedraagt. Van stilstand of krimp is dus nog lang geen sprake.

Mocht de groei toch tegenvallen, dan kan dat leiden tot een hoger financieringstekort. Bos herinnerde eraan dat in het regeerakkoord is afgesproken om pas in te grijpen als het tekort in de buurt van de 2 procent komt. Op dit moment is er nog sprake van een begrotingsoverschot.

Volgens Balkenende kan het tonen van meer ambitie de economie een extra impuls geven. Nederland moet proberen een aantal grote projecten te realiseren, zoals een eiland voor de kust in de Noordzee en het binnenhalen van het wereldkampioenschap voetbal in 2018. Ook zou bijvoorbeeld Amsterdam ernaar moet streven de wereldhoofdstad te worden voor de creatieve industrie.

Om dat te bereiken zijn er snellere procedures nodig. Ook moeten Nederlandse beleggers, zoals pensioenfondsen, meer in eigen land investeren, aldus Balkenende.

Bos toonde zich wat gereserveerd over de oproep van de premier om grote projecten ter hand te nemen. Hij wees erop dat dergelijke plannen ook betaald moeten worden. Bos erkende wel dat psychologische factoren, zoals een ambitieuze houding, meespelen in de economie.