Het lot van de Koerden is een van de tragedies uit de geschiedenis van de mensheid. Dit intern verdeelde volk kent een lange geschiedenis en behoort tot de oudste volken van het Midden-Oosten. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Tibetanen slagen de Koerden er tot op heden maar matig in hun rechten onder de aandacht van de wereldgemeenschap te brengen.De Koerden hebben het in de loop van de geschiedenis zwaar te verduren gehad. Zo werden de Koerden bijvoorbeeld in de jaren tachtig tijdens de oorlog tussen Iran en Irak door de militairen van Saddam Hussein met chemische wapens aangevallen toen zij besloten tegen het Iraakse regime te vechten. Na de Golfoorlog van 1990-1991 sloegen de troepen van Saddam Hussein de opstand van de Koerden in het noorden van Irak, tegelijk met de opstand van de sjiieten in het zuiden, bloedig neer.

Na de val van Saddam Hussein werd in de Iraakse grondwet van 2005 het Koerdisch autonoom bestuur in Noord-Irak vastgelegd. Dit gebied wordt voortdurend door grote buur Turkije met argusogen bekeken, omdat Turkije geen soevereine Koerdische staat aan zijn zuidgrens duldt. Aanslagen van de Koerdische PKK op Turkse doelen hebben de Turks-Koerdische verhoudingen de afgelopen tijd verder op scherp gezet. De PKK-terreur dient onmiddellijk en onvoorwaardelijk gestaakt te worden en is verwerpelijk.

Maar ook op Turkije valt wat aan te merken. Turkije zet zichzelf, net als bij de toetredingsonderhandelingen met de EU, ook op het PKK-dossier als machostaat neer en schuwt politieke dreigementen niet om zijn doelen te bereiken. De recente gebeurtenissen laten zien dat Turkije militair geweld op het grondgebied van buurland Irak niet schuwt om de PKK aan te pakken. Met dit alles wekt Turkije aversie op en verstoort het danig de internationale betrekkingen.

Onderhandelingen
Hoe complex het Koerdische vraagstuk ook is, het Koerdische volk dient uiteindelijk wel recht gedaan te worden. Het volk heeft geen natuurlijke bondgenoten en nimmer is er enige supermacht oprecht voor opgekomen. De recente spanningen tussen Turkije en de PKK maken de Koerdische kwestie actueler dan ooit.

De vraag is waar de VN en de Arabische Liga zijn wanneer het om de Koerden gaat. Juist de economische supermacht Europa dient dan ook voor hen op te komen. De landen waar de Koerden onderdrukt worden dienen hier permanent op aangesproken te worden. Het ligt voor de hand dat de Europese Unie dit ten aanzien van Turkije doet tijdens de onderhandelingen over de toetreding van Turkije tot de EU.

Tijdens die onderhandelingen wordt ook gesproken over het normaliseren van de relaties van Turkije met Armenië en Cyprus, alsmede over de erkenning door de Turken van hun verantwoordelijkheid in de Armeense genocide. Het is dan logisch dat er tijdens de toetredingsonderhandelingen ook over de legitieme rechten van de Turkse Koerden wordt gesproken.

Sleutelrol
Naast ideële gronden zijn er voor Europa ook pragmatische gronden aan te voeren om met Turkije te praten over -bijvoorbeeld- het Koerdisch zelfbeschikkingsrecht. Indien het Koerdische volk niet in afdoende mate recht wordt gedaan, en Turkije zou ooit tot de Europese Unie toetreden, dan wordt de Koerdische kwestie direct een intern probleem van de Unie. Het blijft mijns inziens sowieso verstandiger dat de relatie tussen de EU en Turkije wordt ingekaderd in een geprivilegieerd partnerschap -zoals de Duitse bondskanselier Angela Merkel eerder voorstelde- en niet in een EU-lidmaatschap.

De Tweede Kamer en het Europees Parlement dienen de Koerdische kwestie hoe dan ook hoog op de agenda te zetten. De rapporteur voor het Europees Parlement voor Turkije, CDA’er R. Oomen-Ruijten, heeft een politieke sleutelrol in het Turks-Koerdische dossier. Ik doe dan ook een moreel appel op haar om zich voor de Turkse Koerden in te zetten.

Of er ooit sprake zal zijn van een onafhankelijk Koerdistan is zeer de vraag. Het is in ieder geval niet realistisch te verwachten dat het binnen afzienbare tijd ontstaat. De Koerden zullen ongetwijfeld hoop blijven houden. Maar wie kan hen die hoop ontzeggen? Het Joodse volk heeft bijna 2000 jaar op een eigen staat moeten wachten en deze uiteindelijk gekregen.

De auteur is een van de initiatiefnemers van de landelijke schrijfgroep van CDA-leden, die het debat binnen en buiten het CDA van onderop wil bevorderen.