„Jullie wilden vervroegde verkiezingen. Die krijgen jullie.” Dat zei president Michail Saakasjvili op 8 november vorig jaar, nadat een dag eerder de oproerpolitie met geweld een einde had gemaakt aan een grote demonstratie in de hoofdstad Tbilisi.De betoging was het hoogtepunt van een crisis die begon op 25 september, toen voormalig minister van Defensie Irakli Okroeasjvili, tijdens een uitzending van het tv-station Imedi, Saakasjvili beschuldigde van tegenwerking bij het onderzoek naar de geheimzinnige dood van oud-premier Zoerab Zjvania in februari 2005. Ook zou het staatshoofd pogingen hebben ondernomen om Imedi-eigenaar Badri Patarkatsisjvili te laten vermoorden.

De arrestatie van Okroeasjvili, twee dagen later, leidde tot een golf van woede en betogingen, die langzaam uitgroeide tot een massademonstratie. Op 2 november eisten naar schatting 60.000 mensen in Tbilisi het vertrek van Saakasjvili.

Aanvankelijk probeerden de autoriteiten de situatie te kalmeren, onder meer door het uitdelen van waardebonnen aan de allerarmsten, maar op 7 november was de maat vol. Saakasjvili riep de noodtoestand uit, liet een einde maken aan de demonstratie en trok de vergunning in van de oppositionele tv-zenders Imedi en Kavakasia. Dat alles kwam hem op fikse kritiek te staan van een flink geschrokken internationale gemeenschap.

Bij de verkiezingen van vandaag zal Saakasjvili, die een tweede termijn ambieert, zijn score van vier jaar geleden niet evenaren. Na de Rozenrevolutie van eind 2003, die leidde tot het gedwongen vertrek van toenmalig president Eduard Sjevardnadze, werd de oud-oppositieleider in januari 2004 met 96 procent van de stemmen als diens opvolger gekozen.

Met voortvarendheid ging de in de Verenigde Staten opgeleide president de problemen van zijn land te lijf. Hij herstelde de energievoorziening, maakte een einde aan de welig tierende corruptie bij de verkeerspolitie, privatiseerde staatsbedrijven en zette een systeem op voor publieke werken, wat hem de bijnaam ”Fontein de Eerste” opleverde vanwege de vele fonteinen die in het land zijn aangelegd. Ook wist Saakasjvili het gezag van Tbilisi over de opstandige regio Adzjarië te herstellen.

Niettemin wachten nog veel problemen op een oplossing. De rechterlijke macht is nog steeds niet onafhankelijk en de armoede onder de bevolking is ondanks een flinke economische groei nog altijd wijdverbreid. Daarnaast heeft de Kaukasusrepubliek flink te lijden onder de economische boycot van buurland Rusland, waarmee de betrekkingen ijzig zijn. Dat is niet alleen te wijten aan de separatistische Georgische regio’s Abchazië en Zuid-Ossetië, die tot grote ergernis van Saakasjvili op de hand zijn van Rusland, maar ook met het streven van de president om zijn land zo snel mogelijk de NAVO binnen te loodsen.

Vandaar dat de Georgiërs zich zaterdag ook kunnen uitspreken over toetreding tot het militaire bondgenootschap, wat ze naar verwachting ook massaal zullen doen. Het referendum is vooral bedoeld als aanhankelijkheidsbetuiging aan het Westen en steun in de rug voor Saakasjvili. Verdere gevolgen zal het niet hebben behalve dan hernieuwde irritatie in Moskou.

De meeste tegenstand zal Saakasjvili hebben te duchten van ondernemer en parlementslid Levan Gatsjetsjiladze, kandidaat namens negen samenwerkende oppositiepartijen. De voormalige campagneleider van Saakasjvili wil een einde aan het „autoritaire, neobolsjewistische systeem” van de huidige president en een parlementaire republiek in plaats van een presidentiële. Evenals zijn grote rivaal streeft hij naar nauwe banden met de EU en de NAVO.

Een opvallende kandidaat is David Gamkrelidze met zijn campagneslogan ”We vertrouwen op God en Hij geeft ons kracht”. Gamkrelidze wil een herstel van de monarchie en heeft de orthodoxie, Europese waarden, versterking van de middenklasse en de NAVO tot speerpunten verheven. Als hij wint, kunnen de Georgiërs in april in een referendum kiezen voor de monarchie of een parlementaire republiek.

Ook Imedi-eigenaar Badri Patarkatsisjvili stond aanvankelijk kandidaat voor het presidentschap. Hij trok zich echter op 27 december terug nadat een geheim onderhoud tussen hem en een hoge ambtenaar van het ministerie van Binnenlandse Zaken was uitgelekt. Op een audiofragment dat op televisie werd uitgezonden, viel te beluisteren hoe de oligarch de ambtenaar 100 miljoen dollar bood voor het „neutraliseren” van de minister van Binnenlandse Zaken en voor medewerking aan zijn plan van sabotage na de verkiezingen. Patarkatsisjvili gaf de poging tot omkoping toe en rechtvaardigde zijn handelswijze met het argument dat hij een bloedblad na de verkiezingen wilde voorkomen.

Waarnemers verwachten dat Saakasjvili ondanks de recente protesten opnieuw -mogelijk al in de eerste ronde- de verkiezingen zal winnen. Al was het alleen maar vanwege zijn greep op de Georgische media. De Organisatie voor Samenwerking en Veiligheid in Europa heeft eind vorige maand al aangegeven dat niet alle kandidaten gelijke kansen krijgen. Ook constateerde de OVSE gevallen van afpersing, intimidatie en het kopen van stemmen. Voor Gatsjetsjiladze voldoende aanleiding, zoals hij gisteren verklaarde, de stembusuitslagen van zaterdag bij voorbaat niet te erkennen.