Doorgaans verhogen banken de rente om de inflatie te beteugelen en de economie af te remmen. Zo eenvoudig zal het de komende jaren niet gaan, blijkt uit een rapport van Iris, onderzoeksbureau van Rabobank en Robeco.Door de toenemende welvaart pikken steeds meer mensen een graantje mee uit de ruif die wereldeconomie heet. Op zich is dat positief, want het betekent dat het over de hele linie beter gaat met de mensen. Het betekent echter ook dat de vraag naar zaken als benzine en vlees zal toenemen. Het gevolg daarvan kan zijn dat er schaarste ontstaat.

Om dat laatste draait het in het rapport, dat Iris gisteren in Amsterdam naar buiten bracht. Schaarste brengt prijsstijgingen met zich mee en dat kan van invloed zijn op de inflatie. Nu wordt binnen de eurozone een inflatie van tegen de 2 procent als aanvaardbaar gezien, in de toekomst is een verdubbeling van dat cijfer niet denkbeeldig, aldus het rapport.

Dat laatste betekent nogal wat, want de inflatie waar het hier om gaat is een andere dan waar centrale banken nu doorgaans mee te maken hebben. „Nu gaat het er om bij een renteverhoging de economische koek te verkleinen, in de toekomst is het juist de verdeling van de economische koek die de inflatie opdrijft”, zegt prof. Lex Hoogduin, die als hoofdeconoom van Robeco het rapport mede opstelde.

Volgens Hoogduin is het zaak dat oplopende prijzen in de toekomst niet worden afgewenteld, bijvoorbeeld door hogere lonen te eisen of de belasting te verlagen. Want dat brengt juist weer een hogere inflatie met zich mee. Er is dan ook een belangrijke rol weggelegd voor onder meer nationale overheden, die in hun beleid meer rekening moeten houden met schaarste. „Een beetje hulp van buiten is gewenst, centrale banken kunnen het niet alleen”, aldus Hoogduin.

Veel ontwikkelingen die het Irisrapport ”Schaarste in overvloed” beschrijft, zijn nu al zichtbaar. Woensdag nog, een dag voor de publicatie, doorbrak de olieprijs voor het eerst de grens van 100 dollar per vat. Ook de graan- en metaalprijzen zijn de afgelopen tijd flink opgelopen, vooral door de toenemende vraag in landen als China en India.

Oplopende prijzen van vlees en energie zijn overigens wel wenselijk, aldus het rapport, dat stelt dat het marktmechanisme zijn werk moet doen. Prijsregulering werkt niet. Zo maakt het kunstmatig laag houden van de voedselprijzen in Rusland de schaarste alleen maar erger. „Er is geen prikkel om het aanbod te verhogen”, stelt Hoogduin. De forse subsidies op olie in China werken eveneens averechts. „Dit bevordert niet het zoeken naar alternatieven.”

Het rapport van Iris benadrukt dat de toenemende schaarste ook kansen biedt, zeker voor beleggers. Zij doen er goed aan hun geld te stoppen in goederen waar de schaarste in optreedt en in bedrijven die technologie ontwikkelen om beter om te gaan met natuurlijke hulpbronnen. Beleggingen in bijvoorbeeld biotechnologie en biobrandstof (houtsnippers) bieden volgens Iris volop kansen.