Jezuïeten kiezen nieuwe overste
RIJSWIJK (ANP) - Meer dan 200 jezuïeten zijn vanaf zaterdag in Rome bijeen voor de 35e algemene vergadering van hun orde. Het belangrijkste punt op de agenda is de keuze van een opvolger van generaal overste Kolvenbach, die de bijna 20.000 jezuïeten sinds 1983 heeft geleid.
De generaal overste van de grootste orde binnen de Rooms-Katholieke Kerk wordt om zijn veelvuldige contacten met het Vaticaan wel de ”zwarte paus” genoemd.Peter-Hans Kolvenbach (79), afkomstig uit het Gelderse dorp Druten, heeft de rust in de orde teruggebracht. Nadat zijn voorganger, de Spanjaard Pedro Arrupe, door een hersenbloeding was getroffen, schoof paus Johannes Paulus II diens vervanger, Vincent O’Keefe, terzijde en benoemde de 79-jarige Italiaan Paolo Dezza tot zijn persoonlijk gedelegeerde bij de jezuïeten. Nog nooit in het bestaan van de orde had een paus zo’n ingreep gedaan.
De reden was dat het Vaticaan vond dat de jezuïeten te werelds waren geworden. De ingreep herinnerde de orde eraan dat de leden naast de geloften van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid aan de leiding nog een vierde gelofte kennen: gehoorzaamheid aan de paus. De orde kon de Poolse paus er met moeite van weerhouden een niet-jezuïet tijdelijk tot topman te benoemen.
De Spanjaard Ignatius van Loyola (1491-1556) stichtte de Societas Jesu. In 1540 keurde paus Paulus III de orde goed. De leden zijn onder meer actief in de wetenschap, de missie en het plaatselijke kerkenwerk. Zo kende Nederland verscheidene parochies die door de jezuïeten werden bediend. Daarvan zijn er nog twee over: de Molenstraatkerk in Nijmegen en de Krijtberg in Amsterdam.
Bij de verkiezingen van de nieuwe generaal overste is iedere jezuïet kandidaat. Er is geen voordracht. Er circuleren echter allerlei namen, onder wie de woordvoerder van paus Benedictus XVI, Federico Lombardi. De meeste kans lijken echter de Australiër Mark Raper en de Puertoricaan Orlando Torres te maken. Mocht een van de twee worden gekozen, dan is hij de eerste niet-Europese generaal overste in de geschiedenis van de orde.
Behalve de verkiezing van een nieuwe topman, die rond 16 januari wordt verwacht, komen vele andere onderwerpen aan de orde. De provincies hebben 262 postulaten (onderwerpen) ingediend, variërend van de relatie tussen geloof en gerechtigheid en de bescherming van het milieu tot de vraag of de regel moet blijven dat de generaal overste voor het leven wordt benoemd.
Omdat de paus tegen de benoeming van een generaal overste voor beperkte tijd is, zal ook de nieuwe topman in beginsel tot zijn dood aanblijven. Kolvenbach kreeg bij wijze van hoge uitzondering van Benedictus XVI toestemming zijn ambt eerder neer te leggen.
Namens de 130 Nederlandse jezuïeten reizen het hoofd van de Nederlandse provincie, Jan Bentvelzen, en zijn voorganger, Jan van de Poll, naar Rome. De algemene vergadering begint met een mis in de Gesu`, de barokke kerk van de jezuïeten in het centrum van Rome.
