Een poedel verhaart niet; dat is het mooie van dat ras. Bank, stoelen, vloer en kleding blijven schoon. Of het dier nu blond, bruin of zwart is, geen haartje te zien in huis.Bovendien ruikt een poedel niet naar hond. Terwijl het er toch echt een is. Hij bewaakt het huis waar hij slaapt, zelfs al sliep hij er nog maar één nacht, en in het bos ontpopt hij zich als een fervent jager, wat hij oorspronkelijk ook was. Fokkers slaagden er door de jaren heen in dat jachtinstinct naar de achtergrond te laten verdwijnen en een mooie vacht, een goede houding en een voorbeeldig karakter naar de voorgrond te halen. Maar nog steeds jaagt een poedel diep in zijn hart graag op konijnen, en sommige doen het openlijk als ze de kans krijgen.

Zoals Amie. Een echte hond. En een echte poedel: ze houdt haar vacht stevig vast. Daarom moet de slimme baas die zo’n schone huishond koos wel tijdig met haar naar de kapper.

Snorharen
„Eerst eens oogjes maken”, zegt Conny Verbruggen, die al twintig jaar honden knipt en trimsalons heeft in Nijkerk en Emst. Ze haalt wat zwarte plukken weg op de snuit. Er zit niets anders op dan Amie behoorlijk kort te knippen, zegt ze. Te scheren, eigenlijk. Hier en daar zit de vacht tot op de huid in de knoop.

Eerst gaan de krullen op haar rug eraf. De zwarte lap die loskomt lijkt op schapenwol. Eronder verrijst een stoffig, donkergrijs, slank hondje. „Het is niet zo dat ik per se met de rug begin”, zegt Verbruggen. „Als een hond voor je op de tafel erg staat te draaien, doe je gewoon de kant die voor je staat.”

In het begin van haar werk als hondentrimster -trimmen is de verzamelnaam voor het verzorgen van de vacht van een hond of kat- kreeg Verbruggen veel meer poedels te knippen dan tegenwoordig. „Nu zijn het vooral de echte liefhebbers die ze houden.”

Ze gaat met de tondeuse langs Amies buik en scheert haar onder de oren. De haren op de neus worden gekortwiekt. Of het niet geeft dat de snorharen verdwijnen? „Nee hoor. Poedels hebben allemaal zacht haar en nauwelijks snorharen.”

Uit de kop van de bouvier komt een poedelsnuit tevoorschijn. Spits en kien. Boven de natte zwarte neus, die ondanks al het haar altijd zichtbaar bleef, blijken twee glanzende donkerbruine ogen te zitten. Ze kijken gelaten.

Verbruggen knipt een knappe kop van het poedelhoofd. Niet te kort, er blijft mooi zwart haar op de kruin en oren zitten. Lange, verdwaalde krullen aan de oren veranderen in een rond en verzorgd laagjesmodel. Het kale lijfje lijkt er minder kaal door.

Kuifje
„Pas was hier een mevrouw die weer sokjes bij haar poedel wilde; ze is de enige bij mij”, vertelt Verbruggen. „Vroeger kozen mensen vaker voor aparte modellen. Nu willen ze wel langharige honden, maar liever niet te veel kammen. Daarom zeggen ze eens in de drie maanden: Knip maar lekker kort en laat er een centimetertje haar op staan. Ik vind dat wel jammer. Modellen knippen is juist het leuke van dit werk.”

De hondenkapster ziet veel maltezers, westies en bouviers in haar salon. Soms krijgt ze een ruwharige jackrussell die geplukt moet worden, en ze heeft een grote, zwarte Russische terriër als klant. „Hoeveel honden ik voorbij zie komen is lastig te zeggen. Met de ene ben je drie uur bezig, bij de andere hoef je alleen een kuifje te knippen.”

Amie staat inmiddels op ranke poten waaraan nog wollige sokken kleven. Ook die haren gaan eraan. De hond inspecteert hoe het voetje van haar rechterachterpoot eruit komt te zien. „Ze zal wel denken: Ik krijg steeds meer ledematen”, lacht Verbruggen.

Zodra Verbruggen aan de staart begint, kijkt Amie vrolijk achterom („Zijn we dáár al?”). In bad heeft ze het minder breed; ze bibbert bij voorbaat. De föhn vindt ze een drama. Daarna wacht ze geduldig tot de laatste plukjes op lijf, kop en staart definitief in model zijn geknipt. En dan: gauw plassen.

Wat overblijft is een zwart glanzend dier met korte haren die alweer gaan krullen; een hond die thuis woestblij de strijd aanbindt met een piepende bal. Die naar de postbode gromt alsof ze nog steeds op een bouvier lijkt en niet drie keer zo klein is geworden.

Trimsalons

Consumenten die er zeker van willen zijn dat de hondenkapper die ze bezoeken van wanten weet, kunnen kiezen uit een lijst van 600 aangesloten trimsalons op de website van de Algemene Belangenvereniging voor het HondentoiletteerBedrijf (ABHB).

De vereniging erkent vier opleidingsinstellingen: in Barneveld, Bunnik, Houten en Brussel. Trimmers die daar een cursus volgden, kunnen lid worden van de ABHB.

„Heel veel oefenen” is het devies om goed te leren plukken, knippen en scheren. Daarom bestaat het grootste deel van de vakcursussen uit stage lopen.

In Nederland staan zo’n 1300 trimsalons ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Dat betekent dat ruim de helft zonder een door de ABHB erkend vakdiploma bezig is. Heel bang voor concurrentie richting haar leden is de ABHB toch niet. „Het werk valt trimmers zonder diploma in het algemeen tegen”, zegt Rosita Compagner van de belangenvereniging. „Of de honden werken niet mee, of de klant -aan iedere riem zit een baasje- is snel uitgekeken. Het uurloon van een gediplomeerde trimmer ligt al niet hoog, en het valt niet mee als je daaronder wilt gaan zitten. Bovendien is het lichamelijk zwaar werk.” Het gros van de hondenkappers houdt het na een jaar of vijf voor gezien.

Ergonomisch werken is iets „waar wij vreselijk op hameren”, aldus Compagner. Volgens haar krijgt dat punt nog veel te weinig aandacht in de branche. De ABHB organiseert verder jaarlijks een vakdag en geeft een magazine uit.

Meer informatie: www.abhb.nl.

Plukken, knippen, scheren

De ongeveer 1,8 miljoen honden in Nederland lopen rond met een warrige of ruwharige vacht, met krul-, kroes- of stokhaar, of met een viltvacht. Of haarloos, dat kan ook. Voor de ene vacht is regelmatig borstelen genoeg, de andere vraagt om meer was- en knipwerk.

Hondenvachten worden verdeeld in dubbele en enkele vachten. Bij de laatste soort is de ondervacht -de dunne, wollige onderharen die voor isolatie zorgen- sterk ontwikkeld; die bepaalt het vachttype - dat is bij bijvoorbeeld de poedel het geval. Een iets andere vorm van een enkele vacht komt voor bij yorkshireterriërs, waar ondervacht en dekharen moeilijk of niet van elkaar te onderscheiden zijn.

Onder de categorie dubbele vachten valt onder andere de gesloten vacht van de Duitse herder. Hier is de dekvacht -die bestaat uit langere, dakpansgewijs liggende haren die de vacht waterafstotend maken- wat langer dan de ondervacht.

Bij een open vacht zijn de dekharen veel langer dan de ondervacht, zoals bij de sint-bernard. Een derde soort dubbele vacht is de overgroeiende ondervacht, waar de ondervacht door de relatief korte dekharen heen groeit, zoals bij de Afghaanse windhond.

Qua haarlengte wordt onderscheid gemaakt tussen kort -tot 2 centimeter, zoals bij de whippet en de dalmatiër-, middellang -2 tot 6 centimeter- en lang: langer dan 6 centimeter.

Trimmers gebruiken diverse technieken om een vacht mooi te houden: plukken, knippen, uitdunnen, inkorten, ontwollen, scheren. Baasjes van bijvoorbeeld een cockerspaniël weten er alles van. Zij moeten regelmatig met hun zijdezachte vriendje naar de trimsalon om hem mooi te houden en de lange oren schoon te houden; daarnaast is het slim om dagelijks te kammen. Ruwharige teckels, terriërs, schnauzers en bouviers moeten meerdere malen per jaar worden geplukt: dode haren worden verwijderd. Soms gaat de tondeuse over hun hoofd.

Eigenaars van een Mechelse herder of een Duitse dog hebben minder te maken met haarinstituten voor honden. Zij komen een heel eind met een goede borstel.

Meer informatie over vachttypes: www.devrolijkeviervoeters.org (klik op menu - kynologie - kynologische en medische termen) en http://www.worldwidebase.com/doggybase/overzicht_vachttypes.shtml.