De bewindsman meent dat de geloofwaardigheid van het stabiliteitspact is geschaad. Hij zei dit afgelopen zaterdag in Washington, waar hij de jaarvergadering van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank bijwoont. Op 8 oktober vergadert hij met zijn collega’s uit de Unie. Dan zal hij zijn bezwaren officieel kenbaar maken.

Hoogervorst verklaarde verder „uitermate verrast” te zijn door het commentaar van president Duisenberg van de Europese Centrale Bank (ECB). Die heeft laten weten dat hij het voorstel vanuit Brussel volledig steunt. Duisenberg vreest niet voor een ondermijning van het vertrouwen in de euro, omdat de verplichting om de tekorten weg te werken, blijft bestaan. „Dit heeft niet de uitstraling die we nodig hebben”, luidde de reactie van de Haagse minister hierop.

Opmerkelijk is dat topman Wellink van De Nederlandsche Bank anders aankijkt tegen het standpunt van de ECB. Hij benadrukt dat deze instantie de gang van zaken „heel teleurstellend” vindt. Zij begrijpt tot op zeker hoogte dat de Commissie de grens enigszins verlegt, maar oordeelt daar bepaald niet enthousiast over, zo deelde hij mee in een interview voor de radio.

De Europese Commissie kwam vorige week dinsdag tot de conclusie dat het niet realistisch is vast te houden aan de eis dat in 2004 de begrotingstekorten moeten zijn verdwenen. Zij geeft de ministers van Financiën, die daarover uiteindelijk beslissen, in overweging de deadline voor het bereiken van deze doelstelling te verschuiven naar 2006. Aan de kern van het stabiliteitspact, de bepaling dat het saldo niet mag stijgen tot boven de 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp), wordt daarentegen niet getornd.

De herziening van de afspraken betekent een tegemoetkoming aan vooral de grote lidstaten. Duitsland, Frankrijk en Italië kampen met fikse problemen om het huishoudboekje van de overheid op orde te brengen. Mede onder invloed van de tegenvallende economische groei lopen hun tekorten op en naderen die het plafond van 3 procent. Portugal heeft vorig jaar die grens al overschreden. Tegen dat land is inmiddels een procedure in gang gezet die kan uitmonden in een zware boete.

Nederland staat niet alleen in zijn kritische opstelling. Het krijgt steun van partners zoals België, Spanje, Oostenrijk, Zweden, Finland en Ierland. Al met al dringt zich het beeld op van verdeeldheid tussen regeringen en tussen centrale bankiers en dreigt er de komende tijd binnen de EU een stevige botsing op het terrein van de budgettaire discipline.

Hoogervorst vindt het van cruciaal belang hoe de Commissie Frankrijk benadert. Daar zal, zo blijkt uit de jongste plannen, het tekort in 2003 niet naar beneden gaan, maar gelijk blijven op een niveau van 2,6 procent. De minister huldigt de opvatting dat dit niet dient te worden geaccepteerd. Anders is dat „het definitieve einde van het stabiliteitspact”, waarschuwt hij.