Sybren Attema, voorzitter van de zuivelcoöperatie Friesland Foods, belde in augustus van dit jaar met zijn collega van Campina, Kees Wantenaar. Of hij eens langs kon komen. „In ons toekomstprogramma Visie 2015 staat dat we proactief spreken met collega’s.” Van het een kwam het ander. Gistermiddag kondigden beide heren in Amersfoort een fusie aan.Hoewel het om „verkennende gesprekken” gaat en beide bedrijven geen inzage hebben gehad in elkaars boeken, is wel duidelijk dat er een megazuivelbedrijf in de maak is. Halverwege 2008 willen Attema en Wantenaar een fusieovereenkomst ter goedkeuring aan de leden voorleggen. De fusie behoeft ook de goedkeuring van de Nederlandse Mededingingsautoriteit.

Als de fusie slaagt, ontstaat er een wereldwijde zuivelgigant met 22.000 werknemers en een gezamenlijke omzet van 8,3 miljard euro. Bij de coöperaties zijn 17.000 melkveebedrijven in Nederland, Duitsland en België aangesloten.

„We praten samen over een groter en sterker bedrijf”, aldus Attema gistermiddag. „De kans kwam nu voorbij en die moet je niet laten gaan. Wereldwijd is er een toenemende vraag naar melkproducten.”

De combinatie levert een wereldspeler op die kan wedijveren met concerns zoals het Franse Danone en het Zwitserse Nestlé. Friesland Foods is onder meer bekend van Chocomel en Fristi, Campina van Optimel en Mona. De ondernemingen maken toetjes, boter, kaas, vleesvervangers en tal van andere consumentenproducten.

Friesland Foods en Campina denken samen beter in staat te zijn om groei van hun activiteiten te realiseren. Wat hun consumentenproducten betreft, zien de ondernemingen vooral kansen in Europa, Azië en Afrika. Voor de verkoop van ingrediënten aan de voedsel- en de farmaceutische industrie zien zij wereldwijd mogelijkheden.

De vakbonden bestempelen de fusie als een logische ontwikkeling. De internationale concurrentie noopt tot schaalvergroting, aldus CNV Zuivel.

Hoe de fusie uitpakt voor de werkgelegenheid, is nog onbekend. Maar CNV Zuivel houdt er rekening mee dat er banen verloren gaan. In Nederland tellen de ondernemingen samen zo’n 10.000 werknemers, aldus de vakbond.

Over de organisatiestructuur van het fusiebedrijf en eventuele kostenbesparingen konden de twee bedrijven woensdaggeen nadere mededelingen doen. Ook wilden de partijen niet zeggen of de fusie invloed zal hebben op de melkprijs.

De 51-jarige bestuursvoorzitter Tiny Sanders van Campina gaat niet mee naar de nieuwe combinatie. Hij neemt binnenkort na vijftien jaar afscheid. „Ik heb een Campinahart en deze organisatie moet een volledig nieuwe start maken”, aldus de topman over zijn gedwongen vertrek. Bij de besprekingen was al snel duidelijk dat de nieuwe bestuursvoorzitter „niet uit een van de bloedgroepen” moest komen. „Het voelt als een vader die zijn dochter naar het altaar brengt en daarna de ceremonie op afstand moet volgen.”

Wortels in het boerenland
De coöperatieve zuivelonderneming Campina is geworteld in het boerenland. Melkveehouders stonden aan het einde van de 19e eeuw aan de wieg van Campina, dat in de loop der jaren is uitgegroeid tot een internationale onderneming.
De melkveehouders bundelden hun krachten in zuivelcoöperaties, waarbij ze voor gezamenlijke rekening en gezamenlijk risico melk gingen verwerken en verkopen. Uit de fusie van enkele kleinere coöperaties ontstond in 1947 in Eindhoven de Coöperatieve Zuivelvereniging De Kempen, die voor het eerst de merknaam Campina gebruikte. Campina is de naam die de Romeinen gaven aan het natuurgebied De Kempen, ten zuiden van Eindhoven.
Nieuwe fusies volgden na 1947, met als laatste en tevens de grootste die tussen Melkunie Holland (een samenvoeging van coöperaties in West Nederland) en Campina in 1989. Campina Melkunie werd in augustus 2001 veranderd in Campina, een merknaam die het in buitenland beter deed.
De wortels van Friesland Foods gaan terug tot 1879, toen boeren de Arnhemsche Melkinrichting oprichtten. Ook andere boeren verenigden zich om samen melk, kaas en andere zuivelproducten te leveren aan consumenten. Vanaf dat moment ontstonden er tal van zuivelfabriekjes, vooral coöperaties, die later fuseerden.
Friesland Foods ontstond in 1997 uit een fusie van vier zuivelcoöperaties: de uit het Arnhemse bedrijf voortgekomen zuivelcoöperatie Coberco, Friesland Dairy Foods, Twee Provinciën en Zuid Oost Hoek.