Kwetsbare samenleving
Hoe kwetsbaar is een inwoner van een ontwikkeld westers land waar geen sprake is van oorlog en zelden van de een of andere dreiging? In een land waar rust, orde en regelmaat vanzelfsprekender zijn dan opstand en rebellie? Heel kwetsbaar dus.
Eén niet-geplande manoeuvre met een Apachegevechtshelikopter, één tik tegen een elektriciteitsmast met afbrekende draden als gevolg en tienduizenden mensen zitten met de handen in het haar.Geen stroom betekent niet alleen een streep door de zakelijke agenda, maar ook kiezelstenen in de raderen van het dagelijks leven. Inwoners van de Tieler- en de Bommelerwaard kunnen sinds gisteren haarfijn uitleggen welke rol elektriciteit speelt.
Stroom was tot woensdagavond vanzelfsprekend. Totdat plotseling langdurig de cv niet meer werkt, het licht uitvalt, de elektrische kookplaat er de brui aangeeft en zelfs een simpel flesje met babymelk niet meer kan worden warm gemaakt in de magnetron.
Het zijn maar een paar voorbeelden. Er vallen er tientallen te noemen. Particulier, maar ook zakelijk, agrarisch en sociaal. Mensen in genoemde gebieden ondervinden aan den lijve wat het is om afhankelijk te zijn. Natuurlijk is hulp in een geregeld land als Nederland dan nooit ver weg. En uiteraard komen de prachtigste vormen van nabuurschap in tijden van nood het helderst naar voren. Maar kwetsbaar zijn we wel degelijk.
De oorzaak van het ongeval met de heli dient tot op de bodem toe te worden uitgezocht. Menselijke fout, ongelukkige samenloop van omstandigheden, het mag op deze manier gewoon niet gebeuren. Daar is iedereen -van Defensie tot en met Jan op het platteland- wel van doordrongen.
Los van dit -op zichzelf staande- geval: er hoeft kennelijk maar één onverlaat op het idee te komen om een hoogspanningsmast -of een aantal-van die dingen- op strategische plaatsen in Nederland op te blazen, om maar eens een onwenselijk scenario te schetsen.
Dan staat een groot deel van de samenleving niet alleen in de kou, maar raakt totaal ontwricht. Een leven zonder werkende geldautomaten, zonder elektronisch beveiligde winkelpanden en zonder bijna volautomatische systemen om koeien te melken is ondenkbaar.
Die kwetsbaarheid geeft te denken. Christenen mogen geloven dat God alles bestuurt en regeert en dat de mens -met al zijn gedachten over autonomie, maakbaarheid van de samenleving en controle over het leven- daar telkens weer op moet worden gewezen. Een Bijbelse levenshouding is zo verkeerd nog niet.
Allereerst is er nu actie nodig voor de getroffen mensen. Het leger, gemeentelijke diensten, brandweer, medewerkers van energiemaatschappijen - ze doen wat ze kunnen.
Ook als straks de schuldvraag aan de orde komt, past een soepele opstelling, in woord en daad. Misschien ook wel in geld. De rekening voor een niet-functionerend elektriciteitsnetwerk mag niet een-op-een voor rekening komen van particuliere én zakelijke stroom-afnemers. Het zal heel wat energie
vragen om hierin een weg van redelijkheid en billijkheid te bewandelen.