„Laat de banken maar komen.” Het Verbond van Verzekeraars ligt naar eigen zeggen niet wakker van de komst van het zogeheten pensioen- en hypotheeksparen. Per 1 januari is het mogelijk dat consumenten ook bij banken fiscaal vriendelijk sparen voor een lijfrente of voor de aflossing van hun hypotheek. De Eerste Kamer moet het initiatiefvoorstel Banksparen volgende week nog wel goedkeuren. Helemaal zeker is dat niet, het CDA zou nog enkele bezwaren hebben.Tot nu toe hadden verzekeraars het rijk alleen. De dreigende extra concurrentie hebben ze voor een deel over zichzelf afgeroepen. Kamerlid Depla (PvdA) ergerde zich vier jaar geleden al aan de arrogante houding van de beroepsgroep. Tijdens een congres over de hoge kosten en ondoorzichtige structuur wuifde een vertegenwoordiger van een verzekeraar alle kritiek weg met de opmerking dat kopers van lijfrenteproducten niet moesten zeuren. „Zij kregen toch fiscale ondersteuning als ze bij de verzekeraar voor hun pensioen gingen sparen.” Depla was „geschokt” door deze reactie. Samen met toenmalig Kamerlid De Vries (VVD) diende hij een wetsvoorstel in met als doel: meer concurrentie en goedkopere producten. De Tweede Kamer ging in juli akkoord met dit voorstel.

Banksparen houdt in dat klanten sparen of beleggen op een geblokkeerde rekening. Het saldo kan na afloop ineens worden uitgekeerd voor de aflossing van de hypotheek. Een maandelijkse storting als aanvulling op het pensioen behoort ook tot de mogelijkheden. De eerste variant concurreert met de kapitaalverzekering, de tweede met een lijfrente. Het geblokkeerde spaarsaldo telt niet mee voor de vermogensrendementsheffing, de uitkering voor de aflossing van de hypotheek is ook belastingvrij.

Wie spaart voor aanvullend pensioen kan de jaarlijkse storting fiscaal aftrekken. De uitkering wordt wel belast, maar tegen een lager tarief. Wie ouder is dan 65, betaalt immers minder inkomstenbelasting.

Veel partijen juichen het banksparen toe, de banken uiteraard voorop. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) is positief over de nieuwe mogelijkheden. De Consumentenbond verwacht lagere kosten bij deze nieuwe producten. De organisatie zet zich al langer af tegen de beleggingsverzekeringen, inmiddels ook wel woekerpolissen genoemd. Vereniging Eigen Huis weet zelfs zeker dat banksparen veel geld kan besparen.

Ondanks al het enthousiasme is er op voorhand wel een aantal kanttekeningen te plaatsen. Zo voorziet de Tweede Kamer dat door lagere prijzen en toenemende transparantie meer geld opzij wordt gezet voor hypotheekaflossing en pensioen. Dit kost de staat zo’n 130 miljoen euro. De helft daarvan wordt gecompenseerd door middel van een verhoging van de assurantiebelasting van 7 naar 7,5 procent. Beleidsadviseur Ernst Pompen van het Verbond van Verzekeraars noemt het „niet fair” dat bijvoorbeeld bezitters van een schadeverzekering moeten bijdragen aan het mogelijk maken van banksparen.

Verder is overstappen van een verzekerings- naar een bankproduct niet zo eenvoudig. Door het vroegtijdig opheffen van een kapitaalverzekering snijdt een consument zich veelal in de vingers. Ook de onderlinge vergelijkbaarheid van de producten zal niet eenvoudig zijn. Zo ver is het nu nog niet, eerst is het woord aan de Eerste Kamer.