Met veel geraas stort een vrachtwagen zijn lading bagger in het ruim van de Cascade. Het is goed dat er om het einde van de trechter een stuk plastic zit, anders zou alles in de omgeving zwart zien.Op deze grijze herfstmorgen ligt de Cascade in het Amsterdam-Rijnkanaal, precies tussen de Schalkwijksebrug en de gelijknamige spoorbrug. In de verte is een nieuwbouwwijk van Houten zichtbaar.

Als het ruim straks vol is, gaan de trossen los en vaart het beunschip naar Harderwijk. In de stuurhut toetst Heuvelman (32) op een beeldscherm de eindbestemming in. Binnen enkele seconden berekent het systeem met de naam Tresco de route. Inclusief stremmingen, stroomsnelheden en verwachte aankomsttijd. „Hij houdt ook sluizen in de gaten en meldt ons daar aan.”

Wat de TomTom is voor de auto, is Tresco voor een binnenvaartschip. „De vaarkaart wordt twee keer per dag bijgewerkt. Als we op de grote rivieren tegen de stroom ingaan, berekent Tresco de gunstigste vaarroute.”

Alle berichten van Rijkswaterstaat komen automatisch in het systeem. Obstakels onderweg worden meteen verwerkt. De schipper is tevreden. „Het zorgt voor een rustiger vaarweg. In feite kun je het op je slofjes aan.”

Er zijn enkele binnenvaartschepen die op de automatische piloot de eindbestemming kunnen vinden, maar dat wil Heuvelman niet. „Er moet wel wat stuurmanskunst overblijven.” Zijn vrouw Corrie is ook schipper en samen mogen ze zestien uur per dag de motor laten draaien.

Staatssecretaris Huizinga van Verkeer lanceerde onlangs het programma Voortvarend Besparen. Het moet de vaderlandse binnenvaartvloot -de grootste ter wereld- stimuleren om gerekend over drie jaar 5 procent brandstof te besparen.

Bijkomend voordeel is dat de sector zich als milieuvriendelijk kan presenteren. Zo komt er in 2009 zwavelvrije gasolie op de markt en moeten ook binnenvaartschepen geloven aan een roetfilter.

Tip 1 voor energiezuinig varen is het brandstofverbruik in de gaten te houden. In het bedieningspaneel van de Cascade zijn een brandstofverbruikmeter en een vermogensmeter ingebouwd. In één oogopslag kan de schipper zien hoeveel liter brandstof er tijdens het varen doorheen gaat. „Gemiddeld is dat 50 liter per uur.”

De 70 meter lange Cascade werd eind 2001 gebouwd. Dat vergde destijds een investering van enkele miljoenen guldens. Heuvelman liet er een motor van 816 paardenkrachten inzetten, ongeveer 200 pk meer dan normaal. „Een zwaardere motor hoeft minder hard te draaien om toch dezelfde snelheid te halen. Hard draaien heeft vaak geen zin. Door in te spelen op de werking van het water, behaal je met een laag toerental meer snelheid.”

In de beginjaren verbruikte de Cascade 120.000 liter gasolie per jaar. Vorig jaar lag dat op 98.000 liter. „Dit jaar komen we op ongeveer 92.000 liter uit”, zegt Heuvelman.

Niet dat de schipper er veel geld door bespaart, want de brandstofprijzen blijven maar stijgen. Een liter gasolie kost nu 53 cent. „Ik herinner me nog de tijd dat we er 24 cent voor betaalden.”

Heuvelman noemt het belangrijk dat de sector zich als schoon presenteert. „Wij doen het veel beter dan zo’n Betuwelijn en het containervervoer over de weg.” De besparing van 5 procent is volgens de Ouderkerkse schipper haalbaar mits Rijkswaterstaat meedoet. „Er mag best meer worden gedaan aan het uitbaggeren van de vaarwegen. Met 1 meter water onder je schip verbruik je namelijk meer dan met 2 of 3 meter.”

Als voorbeelden noemt hij de dichtslibbende Hollandsche IJssel en het kanaal tussen Gouda en Katwijk.

Daarbij komt dat het op het water steeds drukker wordt. „Sluizen zijn niet meer berekend op de lengte van moderne schepen. Vroeger konden er misschien drie schepen in een sluis van 135 meter lang, nu vult een forse knaap die in zijn eentje.”

Over werk hoeft de schipper van de Cascade niet te klagen. „In de binnenvaartsector is altijd als eerste te zien of het beter gaat met de economie. Dan wordt er meer vervoerd.” En het effect van de pas gereedgekomen Betuwelijn, is dat al merkbaar? Heuvelman glimlacht. „Zolang-ie stilstaat niet.”