Twee rijen vormen zich voor de grot. Rechts de mensen in rolstoel, links de rest. Hier, in de grot van Massabielle, zou Maria 150 jaar geleden aan Bernadette Soubirous zijn verschenen. Sindsdien stromen de pelgrims toe. Op zoek naar troost, naar genezing.Waarom ze de grot aanraken? „Zo vind ik kracht om zieken te helpen”, zegt een 40-jarige verpleegster. Een echtpaar, met een tweeling in de kinderwagen, doet het voor de baby’s. „We vragen steun voor heel de familie, en wij danken voor alle ontvangen hulp tijdens ons leven.”

Marc Perseyn uit België bezoekt Lourdes al voor de vijfde keer. Voor het dekenaat Nazareth organiseert hij om de drie jaar een reis. Dit keer zijn er zo’n 300 deelnemers, die met vlaggen in een lange colonne richting de grot lopen. „Misschien komen sommigen voor het mirakel”, zegt Perseyn, „maar de meesten komen voor de spiritualiteit, de rust.”

Doedelzak
Even verderop kunnen pelgrims een kaarsje branden. Die zijn in verschillende lengtes te koop, voor 2,50 of voor 10 euro. Sommigen nemen zelf kaarsen mee. Twee Schotten in rok dragen op hun schouders een enorm exemplaar. Uit een kerk dwarrelen klanken van een doedelzak.

Een oudere vrouw neemt de tijd om een geschikt plaatsje voor haar kaars te zoeken. Rechts, vooraan. Als ze de kaars met een andere heeft aangestoken, blijft ze nog even wachten. Ondertussen haalt een man in overall de oude kaarsen weg. De meeste branden nog.

Vooral bij de baden is het druk. Terwijl er gezangen en gebeden klinken, wachten tientallen zieken op het moment dat zij naar binnen mogen - hopend op een wonder.

Vrijwilligerswerk
Lourdes draait op vrijwilligers - vooral jongeren. Ze komen uit het hele land om hulpbehoevenden te ondersteunen. De vrijwilligers zijn te herkennen aan hun witte blouse en blauwe of gele zakdoek om de nek. Op verzoek rijden ze de rolstoelen -eigendom van de verschillende hotels in Lourdes- naar de gewenste plaats: de grot, de baden of een van de kerken.

Hoog boven de grot, op een heuvel, ligt de witte Basilique supérieure, gewijd aan Maria’s onbevlekte ontvangenis. Op de muren in de kerk staan de woorden die Maria tot Bernadette zou hebben gesproken. En: „Door Maria tot Jezus.”

Aan de rechteroever van de rivier staat sinds 1988 de halfronde Espace Ste-Bernadette. De kerk biedt plaats aan 7000 pelgrims. Elders, in de Basilique du Rosaire, is ruimte voor nog eens 2000 personen.

De grootste kerk in Lourdes -en ook een van grootste ter wereld- is de Basilique souterraine St-Pie X. Deze ondergrondse kerk werd op 25 mei 1958 ingewijd ter gelegenheid van het eeuwfeest van de verschijningen. Het amandelvormige schip is 201 meter lang en 81 meter breed en biedt plaats aan 20.000 pelgrims. De hele bevolking van Lourdes kan er met gemak in.

Hotelstad
Ondertussen legt de religieuze aantrekkingskracht van Lourdes de plaatselijke middenstand geen windeieren. Met jaarlijks bijna 6 miljoen bezoekers -waarvan 70.000 zieken en gehandicapten- is de stad na Rome het belangrijkste rooms-katholieke bedevaartsoord. Lourdes is ook de tweede hotelstad van Frankrijk, met 250 hotels en 40.000 bedden.

Maar Lourdes is ook kitsch. De binnenstad is bezaaid met souvenirwinkels, vol beeldjes, devotieprentjes en ansichtkaarten. Mariabeeldjes, met een aureool van lampjes, flikkeren vrolijk rood en groen. Buiten staan bakken vol flesjes, ook in de vorm van Maria. Bij de grot kunnen pelgrims ze vullen met Lourdeswater. Voor wie meer wil, zijn er jerrycans.

„Verschijning is misleiding van de duivel”
Als dorpspastoor van Houthalen bezocht hij vijf keer de bedevaartsplaats Lourdes. Daar legde hij op z’n knieën de kruisweg af, over het grind. Ds. T. Vanhuysse, nu predikant van de protestantse evangelisatiegemeente in Tongeren, begrijpt de fascinatie voor Lourdes. „Maar het is het werk van satan om mensen tot Maria te brengen, en niet tot Christus.”

Onder rooms-katholieken heeft Lourdes grote aantrekkingskracht, weet ds. Vanhuysse uit eigen ervaring. „Je moet er een keer zijn geweest om dat te begrijpen. Bij de sacramentsprocessie worden zieken naar de grot gebracht, hopend op genezing. De sfeer is dan ongekend; het hele gebeuren voert je emotioneel mee naar de hoogste regionen.”

In Lourdes draait alles om Maria. „Ik ging erheen om Maria hulp te vragen, om haar de zorgen van mijn parochie voor te leggen. Mensen gaven gebedsattenties mee, zodat ik ook voor zieke kennissen kon bidden.”

Toen hij begin jaren tachtig de Rooms-Katholieke Kerk verliet, brak hij „radicaal” met de bedevaarten naar Lourdes. „Nu”, zegt hij „zie ik in hoe intriest en verdrietig het is als mensen hun hoop stellen op de voorspraak van Maria. Dat ze geloven dat zij zonder zonde is, de onbevlekt ontvangene. In de Bijbel lees ik echter dat alleen Jezus Christus zonder zonde is.”

Dáár ligt volgens ds. Vanhuysse het probleem: „Er is zo weinig kennis van het Woord van God. De Bijbel stelt alles in een ander licht. Alleen de Heere kan zieken genezen, niet Maria. Dat ze aan Bernadette zou zijn verschenen, is een misleiding van de duivel. De aandacht moet naar Christus uitgaan. Wie rust en spiritualiteit zoekt, moet niet naar Lourdes maar tot Hem gaan. Hij heeft gezegd: „Komt herwaarts tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt, en Ik zal u rust geven.””

Plannen om het Franse bedevaartsoord nog eens te bezoeken, heeft hij niet. „Maar als ik nog een keer zou gaan, neem ik een stapel folders mee.”

Bernadette Soubirous
Achttien keer zou Maria zijn verschenen aan Bernadette Soubirous, een molenaarsdochter uit het Franse Lourdes. De eerste keer was op 11 februari 1858.

Terwijl ze hout aan het sprokkelen is, hoort de veertienjarige Bernadette het geruis van de wind - maar niets beweegt. In de grot van Massabielle ziet ze Maria, gekleed in het wit, met een blauwe gordel en op elke voet een gele roos. Bernadette maakt het kruisteken en samen bidden ze het Onzevader. Dan verdwijnt Maria plotseling.

Op donderdag 16 juli is de laatste verschijning. Bernadette ziet een bron en Maria vraagt haar bij de grot een kerk te bouwen en processies te houden.

De bisschop van Tarbes stelt een onderzoek in naar de gebeurtenissen. Hij concludeert in 1862 dat de verschijningen een bovennatuurlijk karakter hadden. Vanaf dat moment wordt Lourdes een bedevaartsoord. Er komen echter zo veel pelgrims dat Bernadette besluit het klooster in te gaan. Onder de naam Marie-Bernard treedt ze in 1866 in bij de zusters van Saint-Gildard in Nevers.

Bernadette overlijdt in 1879, op 35-jarige leeftijd. Op haar sterfbed zou ze nog eenmaal een visioen hebben gehad. De zusters begraven haar in de tuin van het klooster.

Dertig jaar later vereist het proces van zaligverklaring dat haar lichaam wordt opgegraven. Het krijgt een plaats in een schrijn, in de kapel van het vroegere Saint-Gildardklooster (nu Espace Bernadette Soubirous-Nevers). Het lichaam van Bernadette is gemummificeerd. Wel zijn enkele relikwieën weggenomen. In Lourdes is nog een rib te zien.

Paus Pius XI verklaart Bernadette op 8 december 1933 heilig. „Wij noemen heilig de zalige Marie-Bernard Soubirous, en wij schrijven haar in op de lijst van de heiligen, beslissend dat haar gedachtenis door de wereldkerk vroom zal worden gevierd op 16 april van elk jaar, de dag van haar geboorte in de hemel.”