Het is de eerste nederlaag voor Chávez sinds hij in 1998 president van Venezuela werd. Nu de nieuwe grondwet van de baan is, kan hij zich in 2013 niet opnieuw kandidaat stellen voor het presidentschap. Blijkbaar hebben heel wat Venezolanen teruggedeinsd voor een staatsbestel waarin een oneindig herverkiesbare president het economische beleid per decreet kan uitstippelen en de hoogste beslissingsmacht krijgt over het leger en de Centrale Bank.„De onthoudingen (49 procent) hebben ons de das omgedaan. Drie miljoen mensen zijn niet komen opdagen om voor ons te stemmen”, zei Chávez maandag, daarbij verwijzend naar het verschil met de 7,3 miljoen stemmen waarmee hij vorig jaar werd herverkozen als president.

Hij waarschuwde de oppositie: „Ik hoop dat ze hun overwinning goed uittellen en goed zullen beheren. Onze strijd is nog niet afgelopen en net als op 4 februari 1992 zeg ik hen: Voorlopig (por ahora) hebben we het niet gehaald.” Chávez stond in 1992 aan het hoofd van een mislukte staatsgreep, waarvoor hij twee jaar in de gevangenis belandde.

In de middenklassewijken van Caracas barstte maandag een volksfeest los, wat gepaard ging met luid claxonnerende auto’s en vuurwerk. De leiders van de oppositie erkenden de nederlaag van Chávez en riepen op tot nationale verzoening. „We feliciteren het Venezolaanse volk met deze overwinning van de democratie”, zei Manuel Rosales, Chávez’ uitdager bij de jongste verkiezingen. „Ik ben ook dankbaar voor het werk van de nationale kiescommissie en voor het faire gebaar van de president.”

Ook oppositieleider Leopoldo Lopez toonde zich opgelucht over de uitslag. „Deze hervormingen gingen over democratie of totalitair socialisme en de democratie heeft gewonnen”, zei Lopez.

Het is nog te vroeg om de politieke gevolgen van de uitslag te kunnen inschatten. Een week geleden zei Chávez dat hij, in het geval van een nederlaag, „een periode van reflectie zou inlassen en op zoek gaan naar een opvolger.” Kort voor het referendum had hij zijn politieke lot verbonden met het resultaat: „Stem ja als je voor Chávez bent. Wie nee stemt, is tegen mij.”

De Venezolaanse president is intussen verre van machteloos geworden. Hij kan nog altijd rekenen op de steun van 161 van de 167 parlementsleden en een wet die hem toestaat nog tot juni 2008 belangrijke beslissingen per decreet te nemen. Intussen blijft de grondwet van kracht die Chávez in 1999 introduceerde en die hij toen „de beste van de wereld noemde.”