„Er zijn problemen met de Mosuldam, maar de situatie is niet zo gevaarlijk dat de waterkering elk moment kan doorbreken. Wij hebben mensen gevraagd naar de conditie van de dam. Lokale Iraakse ingenieurs zeggen dat er moeilijkheden zijn, maar niet zo erg als de Amerikanen beweren”, aldus de directeur van het ministerie van Watervoorziening, Shwanwar Majid.Volgens een rapport van de Amerikaanse Speciale Inspectiegroep voor Iraakse Wederopbouw (Sigir), verschenen in oktober, is de situatie rond de stuwdam bij Mosul kritiek. De in 2004 opgerichte organisatie fungeert als waakhond tegen fraude, verspilling en misbruik van Amerikaans geld dat is geïnvesteerd in Iraakse wederopbouwprogamma’s.

De gevolgen van een damdoorbraak zouden volgens het rapport catastrofaal zijn. De steden Mosul en Bagdad zouden geheel of gedeeltelijk onder water komen te staan. Een dergelijke ramp zou 500.000 mensenlevens kunnen eisen.

Sinds de bouw in 1980 van wat voorheen de Saddamdam heette, waren er mankementen. „De waterkering is gebouwd op een onstabiele basis. We noemen dat in ons rapport. Deze informatie was overigens al langer bekend”, zegt Kristine Belisle, woordvoerder van Sigir. In september 2006 beweerde het Amerikaanse Legerkorps van Ingenieurs Usace hetzelfde in zijn rapport.

Volgens het Sigirrapport voorzagen de betrokkenen tijdens het ontwerp al problemen. Vanwege de ongeschikte staat van de bodem waarop het fundament van de dam werd gelegd. De directeur van het Koerdische ministerie van Watervoorziening bevestigt dit. „Er zijn problemen met de Mosuldam. Maar dit is niet nieuw, de moeilijkheden zijn begonnen tijdens de bouw. De dam is op de verkeerde plek gebouwd.”

Desondanks ging de bouw door. „De waterkering is gebouwd tijdens een ander regime. Wij hebben geen informatie over de vraag waarom de bouw niet is tegengehouden”, aldus Majid.

Een onlangs gestart Amerikaans project om de dam te versterken, is mislukt door fouten in het management en een slechte uitvoering van het project, zo blijkt uit het Sigirrapport. „Het managementprogramma voorzag niet in genoeg bouwstoffen en materialen voor het project. Op een factuur van een aannemer viel bijvoorbeeld te lezen dat er vier pompen met een capaciteit van 54 kubieke meter per uur waren geleverd. Maar de pompen die we kregen, hadden een vermogen van 36 kubieke meter per uur”, aldus woordvoerder Belisle.

Het mislukte restauratieproject moest helpen bij het vinden naar kortetermijnoplossingen voor de problemen met de dam.

De Iraakse regering probeert al meer dan twintig jaar een oplossing te vinden. „Elke dag storten ze een grote hoeveelheid cement in de dam, om de grond sterker te maken”, zegt Majid. De aanwezigheid van lagen gips bestaande uit anhydriet (watervrije zwavelzure kalk, FH) en kalksteen in de bodem, zorgt voor gaten in het bouwwerk.”

Het reconstructieproject ter waarde van 27 miljoen dollar diende het voortdurende proces van cementstorting te verbeteren, onder meer door het gebruik van nieuwe technieken. Sigir concludeert in haar rapport echter dat ze er niet van is overtuigd dat dit laatste kan worden verwezenlijkt.