Kabinet-Den Uyl gevallen aan keukentafel van Lubbers
DEN HAAG - Lubbers sprak aan zijn keukentafel samen met Van Agt af dat ze het kabinet-Den Uyl zouden laten vallen over de grondpolitiek, blijkt uit een woensdag gepresenteerd boek over Van Agt.
„De bitterste ervaring in het werk dat ik als een opdracht zag en zie”, zo sprak minister-president Den Uyl in maart 1977 in de Tweede Kamer over de val van zijn roemruchte kabinet. Sinds 1973 was hij premier, nu was zijn kabinet in het zicht van de haven, 64 dagen voor de geplande verkiezingen, gevallen.Formeel viel het over een ingewikkeld wetsontwerp over de grondpolitiek. Maar over de ware toedracht liepen de lezingen al meteen uiteen. „Een bedrijfsongeval”, zei toenmalig vicepremier Van Agt daags na de crisis. Toen premier Den Uyl in een interview werd gevraagd of dat klopte, antwoordde deze korzelig: „Nee, natuurlijk niet. Stel je voor.”
Een bedrijfsongeval was het niet. In het woensdag gepresenteerde boek ”De eenzame fietser. Insiders over de politieke loop van Dries van Agt” van dr. A. Koster blijkt dat de kabinetsval afgesproken werk was. Lubbers, destijds minister van Economische Zaken, besprak thuis aan de Lambertweg in Rotterdam samen met Van Agt de val.
„We waren er met elkaar aan toe. Het was de tijd van de keukentafelgesprekken bij mij thuis tussen Dries en mij”, zegt Lubbers in het boek. Van Agt beaamt dat. Samen hebben ze heel wat „zitten mopperen en mokken” over de gang van zaken in het kabinet-Den Uyl.
Inmiddels betwijfelt Van Agt of hij het wel zo hard had moeten spelen. „Achteraf beschouwd hadden de ideeën van de PvdA wel degelijk waarde. Grondspeculaties zijn maatschappelijk onzalig. Aanvechtbare verrijking. Nu betwijfel ik het of ik dat zo scherp had moeten opspelen tot crisis aan toe. (…) We hobbelden van conflict tot conflict. Ik kwam in een geestesgesteldheid van nu zal ík eens mijn zin krijgen.”
Uit het boek blijkt verder dat de vijf dagen bedenktijd in de abortuswet niet afkomstig is van het CDA. Historicus en jurist Fasseur, in de jaren zeventig wetgevingsjurist op het ministerie van Justitie, bedacht de vijfdagentermijn. Als tegemoetkoming aan het CDA en vanwege het abortustoerisme vanuit Duitsland. De CDA’ers premier Van Agt en justitieminister De Ruiter namen het idee vervolgens in 1978 over.
Fasseur en Van Agt zijn vrienden van elkaar. Begin jaren zeventig deelden ze als ambtenaren een kamer met elkaar op het ministerie van Justitie; volgens Van Agt „de mooiste tijd” van zijn leven. Woensdag bood Fasseur het allereerste exemplaar van ”De eenzame fietser” aan Van Agt aan.
