De hongerstakende parlementariërs behoren tot verschillende oppositiepartijen. Zij voeren al meer dan een week gezamenlijk actie tegen de president, die zij beschuldigen van het voeren van een autoritair en crimineel bewind.

De parlementariërs hebben tijdens hun actie ook een petitie met eisen opgesteld. Woensdag wilden ze deze aanbieden aan de president. Aanvankelijk leek Koetsjma bereid de petitie in ontvangst te nemen. Hij liet een vijftigtal oppositieleden toe tot zijn paleis, onder wie oppositieleidster Joelija Tymosjenko en communistenleider Pjotr Symonenko. Maar op weg naar het presidentieel kantoor werden ze in het trappenhuis tegengehouden door de presidentiële veiligheidstroepen. Koetsjma had zich op het laatste moment bedacht. Hij had inmiddels zijn paleis via een nooduitgang verlaten. De parlementariërs besloten daarom net zo lang in het paleis te blijven tot de president weer is teruggekeerd voor een gesprek. Tot nu toe dus tevergeefs.

De oppositie eist in haar petitie onder meer het vrijwillig aftreden van Koetsjma en vervroegde parlements- en presidentsverkiezingen. De president heeft de petitie inmiddels als irreëel afgedaan. „Ik zie er geen enkele constructieve eisen in terug”, aldus Koetsjma.

De hongerstakende parlementariërs zien hun actie gesteund door duizenden demonstranten die, ondanks een demonstratieverbod in dit deel van de Oekraïense hoofdstad, zich voor het presidentieel paleis in Kiev hebben verzameld. Er is een overmacht aan mobiele eenheid aanwezig, maar die heeft tot nu toe niet ingegrepen.

De demonstranten schreeuwen anti-Koetsjama-leuzen en zingen revolutionaire liederen. Ook dragen ze spandoeken en plakkaten met teksten zoals ”Koetjsma ga weg”, ”Koetsjma treed af” en ”Oekraïne verenig je”. Sommigen hebben met bloed besmeurde poppen en grafstenen bij zich die het einde van de president moeten symboliseren.

Ook in andere Oekraïense steden hebben dergelijke massademonstraties plaats. De formele start van de massale protestacties tegen president Koetsjma onder de leuze ”Oekraïne in opstand” was vorige week dinsdag. Het was toen precies twee jaar geleden dat de populaire en kritische journalist Georgi Gongadze van de internetkrant Oekraïenskaja Pravda verdween.

Zijn onthoofde lichaam werd een paar maanden later in een bos nabij Kiev teruggevonden. De oppositie beschuldigt Koetsjma ervan achter de moord te zitten. De journalist had in een serie kritische publicaties Koetsjma’s nauwe banden met een aantal dubieuze oligarchen aangetoond.

De oppositie baseert haar beschuldiging op geluidsopnamen die een voormalige veiligheidsmedewerker van Koetsjma openbaar heeft gemaakt. Daarop is te horen dat de president persoonlijk opdracht geeft Gongadze uit te weg te ruimen.

Er bestaat nog steeds twijfel over de echtheid van de bandopnamen. Toch vormden zij een kleine twee jaar geleden al de belangrijkste katalysator voor de toegenomen ontevredenheid over de steeds autoritairder regerende Koetsjma, die in 1999 voor een termijn van vijf jaar werd herkozen.

Kiev was de afgelopen twee jaar al herhaalde malen het toneel van massaprotesten. Maar de president zit nog steeds stevig in het zadel. Wel tonen recente opiniepeilingen aan dat inmiddels driekwart van de bevolking voor een vervroegd aftreden van Koetsjma is.

Maar het is uiteindelijk het parlement -de Verchovnaja Rada- dat in Oekraïne beslist over het lot van de president. En daar weet Koetsjma zich nog steeds verzekerd van een meerderheid, mede dankzij de vervalste verkiezingsuitslagen na de parlementsverkiezingen eerder dit jaar.

Bij deze verkiezingen kwam de oppositiepartij Ons Oekraïne van voormalig premier Viktor Joesjtsjenko als grote overwinnaar uit de bus. Maar toch veroverden de pro-Koetsjma-partijen in het parlement de meerderheid van de zetels.

Zowel Ons Oekraïne als de andere oppositiepartijen -waaronder de communisten en Blok Joelija Tymosjenko- willen al langere tijd een impeachmentprocedure tegen Koetsjma opstarten. Maar hun voorstel haalt bij lange na niet de hiervoor vereiste tweederde meerderheid in de Verchovnaja Rada.

Zij zien daarom massale protestacties op straat als enig overgebleven pressiemiddel. Ze zeggen met hun acties door te zullen gaan totdat de president inderdaad opstapt.