Dimas presenteerde dinsdag het jaarverslag over de prestaties in het kader van de zogeheten Kyotodoelstellingen. Hij benadrukte daarbij dat „de band tussen economische groei en een hogere emissie is doorbroken.” De vijftien oude lidstaten van de Unie hebben in 2005 -recentere cijfers zijn nog niet beschikbaar- ten opzichte van 1990 een beperking verwezenlijkt van de hoeveelheid koolstofdioxide die zij de lucht inblazen van 2 procent. In dezelfde periode vertoonde hun gezamenlijk bruto nationaal product een toename van 35 procent. Meer welvaart, meer vervuiling: die samenhang geldt niet langer in Europa.Kyoto is de Japanse stad waar in 1997 de internationale overeenkomst in de strijd tegen de opwarming van de aarde werd gesloten. Volgens de in dat document opgenomen bepalingen dient in 2012 de CO(in2( -reductie in de EU 8 procent te omvatten. Dimas zegt er zeker van te zijn dat die opdracht slaagt. Maar hij spoort tegelijk de regeringen wel aan de beoogde aanvullende maatregelen snel goed te keuren en in te voeren. Het huidige beleid zorgt ervoor dat de uitstoot in 2010 al zal zijn teruggedrongen met 7,4 procent, een percentage dicht in de buurt van het uiteindelijke streefniveau. Met de extra inzet die in de pijplijn zit, lukt het om reeds over drie jaar een verbetering van 11,4 procent te laten aantekenen.

Dat alles heeft betrekking op de EU als geheel. Binnen het blok geldt het principe van „gedeelde, maar gedifferentieerde verantwoordelijkheid.” Anders uitgedrukt: de getalsmatige inspanningsverplichtingen verschillen per land. In vier, te weten Griekenland, Ierland, Portugal en Spanje, is in 2012 zelfs een hogere uitstoot toegestaan dan in 1990. De overige partners daarentegen moeten aan het einde van de rit in meer of minder mate een verlaging tot stand hebben gebracht, Nederland bijvoorbeeld van 6 procent. Als we kijken naar de prognoses van dit moment, ziet het ernaar uit dat alleen in Spanje de resultaten ver onder de maat blijven. Denemarken en Italië scoren mogelijk eveneens een onvoldoende.

Het Kyotoprotocol loopt af in 2012. Maandag start op het Indonesische eiland Bali een VN-conferentie over hoe te handelen in het tijdperk daarna. Het overleg in het Verre Oosten duurt zo’n anderhalve week, tot en met 14 december. Dimas duidt de vergadering aan als „een cruciale test voor de internationale gemeenschap of de wil aanwezig is om de wetenschappelijke kennis te vertalen in politieke actie.” „De klimaatwijziging kan onze planeet vernietigen. De generatie van nu draagt de verantwoordelijkheid om dat te voorkomen”, waarschuwt de Griekse commissaris.

De inzet van de EU is om op Bali een routekaart of een stappenplan uit te stippelen voor de onderhandelingen over post-Kyoto en eind 2009 te hanteren als deadline. De Unie zelf heeft afgelopen voorjaar al het voortouw genomen. De regeringsleiders beloofden op hun lentetop in maart de CO(in2(-emissie eenzijdig verder te laten dalen, tot in 2020 20 procent onder het peil van 1990. Als andere delen van de wereld ook meedoen, zijn zij bereid in te steken op min 30 procent. In januari legt de Commissie van voorzitter Barroso voorstellen op tafel over de verdeling van de lasten tussen de individuele landen. Momenteel is het achter de schermen volop touwtrekken tussen Brussel en de hoofdsteden.

Dimas noemt de situatie rond het klimaat „dringend en alarmerend.” Hij hamert erop dat de mondiale temperatuursstijging in ieder geval niet boven de 2 graden mag uitgaan, anders zal er sprake zijn van onomkeerbare gevolgen. Tegen die achtergrond acht hij wereldwijd een vermindering van de vervuiling door broeikasgassen noodzakelijk van 50 procent halverwege deze eeuw.

Van veel belang voor een succesvol beraad op Bali is de opstelling van de VS, die het Kyotoakkoord niet hebben geratificeerd. Dimas geeft aan wat dit betreft hoopvol gestemd te zijn. Hij constateert een kentering in de standpunten aan de overzijde van de Atlantische Oceaan en een toenemend besef daar van de risico’s van een afwachtende houding. Steeds meer Amerikaanse staten en steden ontplooien initiatieven om de CO(in2(-problematiek aan te pakken.

„Laat het verstand de boventoon voeren. Laat de wetenschap overtuigen; die vertelt ons dat snel ingrijpen geboden is”, zegt Dimas.