Annapolis: doel, deelnemers en issues
APELDOORN - In Annapolis, in de Amerikaanse staat Maryland, wordt vanaf dinsdag een vredesconferentie voor het Midden-Oosten gehouden. De Amerikaanse president George Bush heeft vertegenwoordigers van bijna vijftig landen en organisaties uitgenodigd in de hoop vrede in het Midden-Oosten een stap dichterbij te brengen.
Bush wil de Israëlische premier Ehud Olmert en de Palestijnse president Mahmud Abbas in ieder geval zover krijgen dat ze formeel aangeven de onderlinge vredesbesprekingen te zullen hervatten. Die officiële besprekingen mislukten zeven jaar geleden. De Amerikaanse president hoopt dat voor het eind van zijn ambtstermijn, in januari 2009, een vredesakkoord zal zijn gesloten tussen Israël en de Palestijnen. Daarmee moet een Palestijnse staat worden opgericht naast Israël en een eind komen aan zes decennia van bloedige strijd.Er zijn uitnodigingen verstuurd naar 49 landen, organisaties en personen. Een greep uit de voornaamste aanwezigen: secretaris-generaal Ban Ki Moon van de Verenigde Naties, het internationale diplomatieke kwartet voor het Midden-Oosten (VS, EU, Rusland en VN) en zijn speciale afgezant, Tony Blair, secretaris-generaal Amr Mussa van de Arabische Liga en hoge functionarissen uit Saudi-Arabië, Egypte, Jordanië en Syrië. Deelname van Arabische landen -vooral de landen die Israël niet erkennen- wordt gezien als cruciaal voor het welslagen van de conferentie.
De Palestijnen willen een eigen staat die de Westelijke Jordaanoever, de Gazastrook en Oost-Jeruzalem omvat. Dit zijn gebieden die Israël in 1967 annexeerde. In een eventueel vredesverdrag moeten de definitieve grenzen van het toekomstige Palestina worden aangegeven en moet duidelijkheid worden geschapen over de status van Jeruzalem en het lot van de miljoenen Palestijnse vluchtelingen die tijdens de oorlog van 1948 door Israël werden verdreven, stellen de Palestijnen.
Israël wil delen van de bezette gebieden behouden, onder andere omdat er maandag de dag 450.000 Israëliërs wonen. De Palestijnen willen alle Israëlische nederzettingen in bezet gebied ontmanteld zien. Behoud van de belangrijkste nederzettingen voor Israël en het afstaan van Israëlisch grondgebied aan de Palestijnen is een mogelijke oplossing.
De Joodse staat is fel gekant tegen de terugkeer van Palestijnse vluchtelingen en hun nakomelingen, die nu vooral in de omliggende Arabische landen wonen. Een mogelijke oplossing is terugkeer van een deel van de vluchtelingen en compensatie voor de overigen.
De Palestijnen willen Oost-Jeruzalem als hoofdstad van hun staat. Olmert heeft aangegeven bereid te zijn een aantal Arabische wijken af te staan, maar wil de Oude Stad, waar de belangrijkste joodse, christelijke en islamitische heiligdommen staan, in Israëlische handen houden. Gedeeld bestuur zou een oplossing kunnen zijn.
Volgens de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Condoleezza Rice, niet echt. Maar er zijn redenen voor optimisme. Bush, Olmert en Abbas zijn alle drie leiders die er niet al te best voorstaan in eigen land. Succes zou hen daarom goed uitkomen. Daarnaast wijzen opiniepeilingen onder zowel Israëliërs als Palestijnen uit dat een meerderheid van de bevolking achter het sluiten van een verdrag staat en lijkt een aantal Arabische deelnemers aan de top bereid spijkers met koppen te slaan om de toenemende invloed van Iran in het Midden-Oosten tegen te gaan. Feit blijft echter dat de beide kampen wat de belangrijkste agendapunten (grenzen, Oost-Jeruzalem en de vluchtelingenkwestie) betreft nog altijd lijnrecht tegenover elkaar staan.