Koning Willem I was koppig, koning Willem II viel op mannen en koningin Willem III was waanzinnig, dat is kort samengevat de boodschap van het vorige week verschenen boek ”Voor de troon wordt niemand ongestraft geboren” van Dorine Hermans en Daniele Hooghiemstra. De auteurs zoomen gretig in op de „smeuïge” verhalen die over de drie vorsten de ronde doen.Koningin Beatrix is niet blij met de manier waarop de auteurs gebruik hebben gemaakt van stukken uit haar Koninklijk Huisarchief, zo bleek deze week. „Bij hun schets van de koningen Willem I, II en III hebben de auteurs zeer selectief gebruikgemaakt van vooral die documenten uit het Koninklijk Huisarchief die een minder positief beeld van de hoofdpersonen kunnen oproepen”, zo verklaarde een woordvoerder van de Rijksvoorlichtingsdienst namens de koningin.

Van Cruyningen is het eens met die kritiek: „Hermans en Hooghiemstra zijn volledig op de loop gegaan met de bronnen. Verder hebben zij de suggestie gewekt dat het boek door de koningin is geautoriseerd. Dat is niet terecht. Het boek is maar voor een klein deel op stukken uit het Koninklijk Huisarchief gebaseerd”, zegt de Wijchense historicus die eerder dit jaar een boek publiceerde waarin hij onder andere de drie koning Willem I, II en III rond hun veertigste verjaardag beschreef.

Dat de koningin op het boek van Hermanse en Hooghiemstra reageert, noemt Van Cruyningen „uitzonderlijk.” Hij vindt het terecht dat het staatshoofd haar mening heeft gegeven: „De koningin is in stelling gebracht” en daar mag zij zich tegen verweren, vindt Van Cruyningen die al veel over de Oranje-Nassaus publiceerde. Van Cruyningen vraagt zich wel af of de koningin ook inhoudelijk op het boek had moeten reageren.

De historicus vindt de media-aandacht voor het omstreden boek „niet in verhouding staan tot de inhoud ervan. Het boek is door de schrijvers neergezet als een uitgave waarin de drie koningen worden beschreven. Dat is enorme pretentieus. Maar wat is het geworden? Een verzameling citaten, met geen enkele kritiek op de gebruikte bronnen. Ook ontbreekt een goede bronvermelding.”

Van Cruyningen noemt een voorbeeld over prins Frederik. „Die wordt neergezet als een of ander bloeddorstig monster. Maar wat is de bron? Een opstandeling. Zo kun je iedereen zo zwart als mogelijk afschilderen. De schrijvers zijn op zoek geweest naar deze mensen op hun zwakste moment. Dan doe je níemand recht. Zij hebben de menselijke waardigheid zo veronachtzaamd.”

De manier waarop Hermans en Hooghiemstra koning Willem II neerzetten -als homoseksueel- gaat Van Cruyningen veel te ver: „Hij is daarmee gechanteerd. Dat wisten we al. Wat de auteurs hebben gedaan, is dat zij verder alles in het licht daarvan lezen en uitleggen.”

De werkwijze van het duo wijst de publicist af. „Op veel plaatsen blijkt dat zij slecht beslagen ten ijs komen. Feiten kloppen niet. Dat ergert mij, als Oranjegezinde, als historicus, maar ook als iemand die hecht aan een goede Nederlandse biografie. Uit deze publicatie blijkt dat er behoefte is aan goede studies over deze drie koningen.”