Nieuwe fase in proces tegen Milosevic
Met de hervatting donderdag van het proces tegen Slobodan Milosevic krijgen de aanklagers van het Joegoslavië-tribunaal de kans een uiteenzetting te geven van hun zaak inzake Kroatië en Bosnië-Herzegovina.
De aanklagers hebben de voormalige president van Servië en Joegoslavië misdaden tegen mensheid en oorlogsmisdaden ten laste gelegd. In het geval van Bosnië komt daar ook de zwaarst mogelijke aanklacht bij van genocide (volkerenmoord).
De twee aparte aanklachten, die samen 61 afzonderlijke punten bevatten, beslaan twee oorlogen in de periode 1991-1995. Serviërs in delen van Kroatië en Bosnië-Herzegovina verdreven honderdduizenden mensen van huis en haard in een poging een Groot-Servië te creëren. Milosevic wordt ervan beschuldigd samen met regionale politici, militieleiders en via het Joegoslavische leger een van de drijvende krachten te zijn geweest achter die acties.
In de aanklachten zijn waslijsten met misdaden opgenomen waarvoor Milosevic individueel of uit hoofde van zijn functie (mede)verantwoordelijk zou zijn geweest. Niet alleen de etnische zuiveringen in delen van Kroatië, waardoor zeker 170.000 mensen werden verdreven, maar ook diverse moordpartijen waarbij honderden niet-Serviërs in onder meer West-Slavonië en de Krajina het leven verloren, worden in de Kroatië-aanklacht voor het voetlicht gebracht.
Twintig afzonderlijke paragrafen besteden de aanklagers alleen al aan de executies van soms enkele personen tot groepen van 250 mensen. Duizenden anderen werden opgepakt en onwettig onder vaak erbarmelijke omstandigheden gevangen gehouden in een van de vele kampen in Servië, Montenegro of de Krajina.
In de eerste weken na de hervatting van het proces komen vermoedelijk veel politici en andere getuigen naar Den Haag. De aanklagers willen een beeld schetsen van de politieke verbanden en de bevelsstructuren waaruit zou moeten blijken dat Milosevic een van de drijvende krachten achter de campagne in Kroatië was.
Een prominente naam die hierbij wordt genoemd, is die van Stipe Mesic, de huidige president van Kroatië. Hij wil naar eigen zeggen onder meer een boekje opendoen over de wijze waarop Milosevic in 1991 als president van Servië de macht in het collectieve presidentschap van de Socialistische Federale Republiek Joegoslavië (SFRJ) naar zich toe trok en achter de schermen alle touwtjes in handen had.
Daarna zullen ooggetuigen van de misdaden in Kroatië aan bod komen. Volgens plaatsvervangend hoofdaanklager Graham Blewitt zullen in totaal 71 getuigen hun verhaal over Kroatië komen doen in Den Haag.
Vervolgens zal het vizier op Bosnië-Herzegovina worden gericht. De aanklagers brengen de naam van de nu 61-jarige Milosevic onder meer in verband met volkerenmoord. Tijdens het proces zullen ze zich ’slechts’ richten op de meest extreme gevallen daarvan. Aanvankelijk wilde men negentien plaatsen de revue laten passeren waar genocide zou hebben plaatsgehad, maar om tijd te sparen zullen nu slechts zeven gevallen worden behandeld. De meest in het oog springende daarvan is Srebrenica. Na de val van de ’beveiligde’ enclave in juli 1995 executeerden Bosnische Serviërs naar schatting 8000 moslimmannen.
Daarnaast beschuldigen de aanklagers Milosevic ervan (mede)verantwoordelijk te zijn voor vervolgingen, uitroeiing, moord, het onrechtmatig opsluiten en gevangen houden van mensen, marteling, deportaties, plunderingen, verwoestingen en aanvallen op de burgerbevolking.
Detentiekampen zoals Omarska, Trnopolje en Keraterm en de lange belegering van Sarajevo dienen daarbij als illustratie in de 25 pagina’s tellende aanklacht. Voor de Bosnië-aanklacht denken de aanklagers 106 getuigen naar het VN-hof te laten komen.
Blewitt verwacht dat het team van aanklagers in mei volgend jaar klaar is met de presentatie van de bewijzen. Voordat het zover is, krijgen de aanklagers en de verdachte aanstaande donderdag echter eerst elk drie uur de tijd voor hun openingspleidooien in dit tweede deel van het proces.