Het bureau van prof. Deschouwer, politicoloog aan de Vrije Universiteit Brussel, ligt bezaaid met analyses en lijvige rapporten. Binnen- en buitenlandse media staan in de rij om de mening van de Vlaamse wetenschapper over de slepende politieke crisis te vernemen.„Ik ben minder verbaasd dan vele anderen in dit land dat het zo ver heeft kunnen komen”, begint Deschouwer. „In het verleden waren de partijen altijd verplicht om tot een oplossing te komen. Dat is nu niet het geval. Dat hebben we zelf in de hand gewerkt. Het merendeel van de bevoegdheden is van de federale overheid naar de gewesten overgeheveld. Daardoor draaien de zaken voor het grootste deel toch wel door.”

Ligt er volgens u wel een oplossing in het verschiet?
„Het is blijkbaar allemaal nog niet erg genoeg. Als we de Belgische franc nog hadden gehad, was er allang een nieuw kabinet geweest. Economen hebben becijferd dat de franc door deze perikelen met ongeveer 10 procent zou zijn gedevalueerd. Dat zou een prima drukmiddel zijn om de formatie te bespoedigen. Er moet óf een externe crisis komen, waardoor er dringend een federale regering nodig is. Of de attitude van de partijen moet drastisch veranderen.”

Die attitude is ingegeven door beloftes aan de kiezer over staatshervormingen. Daar kunnen de betreffende partijen toch niet zomaar vanaf?
„Het is zeer legitiem om je aan verkiezingsbeloftes te houden. Het probleem is dat er over anderhalf jaar alweer verkiezingen voor de regionale parlementen zijn. De politici zijn natuurlijk ontzettend bang dat zij dan zullen worden afgestraft voor elk verkeerd besluit dat ze nu nemen. Toch zullen ze van die houding moeten afstappen.”

Dat zou toch een vorm van kiezersbedrog zijn?
„Kiezersbedrog hoort bij coalitievorming. Een formatie bestaat uit het sluiten van compromissen. De partijen moeten die omslag nog maken. Daarom duurt het even. Het probleem is ook dat er geen electorale ’incentives’ zijn voor federale compromissen. De federale politiek wordt volledig door de taalgrenzen beheerst. Niemand spreekt in naam van dé Belgische kiezer. Ik ben daarom een warm voorstander van nationale kieskringen, van een nationale verkiezingscampagne, over de taalgrenzen heen.”

Al jaren wordt geroepen dat het einde van België nabij is. Dat geluid is door de huidige crisis aanzienlijk versterkt. Hoe kijkt u daar tegen aan?
„België opsplitsen is veel moeilijker dan België bij elkaar houden. Begin er maar eens aan. Hoe ga je met de kwestie Brussel om? Wat doe je met de staatsschuld? België wordt nu als een kredietwaardige natie beschouwd. Als je het land opdeelt, zullen investeerders zich wel twee keer bedenken. Vroeg of laat zal er daarom toch wel een federale regering komen. Naarmate de tijd vordert, wordt het alleen steeds moeilijker om de bocht te maken.”

Tot nu toe lopen de onderhandelingen vast op de omstreden staatshervormingen. De koning heeft gelast dat die kwestie buiten de formatiebesprekingen moet blijven. Toch zullen de hervormingen ooit aan de orde moeten komen.
„Ja, want er zitten duidelijk ‘constructiefouten’ in het federale bestel. Neem alleen al het feit dat er elke twee jaar verkiezingen zijn. Ik pleit er al jaren voor de federale en regionale verkiezingen op één dag te houden.”

De koning heeft eigenhandig in de formatie ingegrepen. Heeft hij daarmee niet zijn constitutionele bevoegdheden overschreden?
„De bevoegdheden van de koning zijn op dit punt niet duidelijk omschreven. Dit is een unieke situatie, dus is het voor de vorst ook improviseren. Hij heeft dat overigens niet op eigen houtje gedaan, maar zorgvuldig met de partijen overlegd. Ik vind de kritiek op het optreden van de koning dan ook te makkelijk. Als er na vijf maanden nog geen regering is, moet er toch íémand opstaan.”