Het dorpje Tzummarum, iets ten noorden van Harlingen, oogt rustig. Hier en daar staat bij een huis een bordje met ”te koop” erop. Maar van opvallend veel leegstand is geen sprake. Bewoonster Baukje Zonneveld van de Buorren veegt wat glas weg bij het naastgelegen pand. Het huis ziet er vervallen uit. Ingegooide ramen met hier en daar wat planken ervoor. Binnen is het al niet veel beter. „Dit pand staat al jaren leeg. Zodra het bewoond wordt, zal het er wel beter uit gaan zien.” Van een leegloop van het dorp merkt ze niets. „De jeugd blijft hier bijna allemaal. Alleen hbo’ers gaan weg. Voor hen zijn hier geen banen.”Ook twee huizen aan de Lytse Buorren hebben hun beste tijd gehad. Een van de huizen is duidelijk een groot en mooi pand geweest. Een aanzienlijk deel van de dakpannen is er inmiddels af. In de meeste ramen zit een gat. S. Bakker woont precies tussen de twee panden in. „Ze staan al twintig jaar leeg. De eigenaren doen er niets aan. De ene woont in Harlingen, de andere in Sittard.” De gemeente onderneemt volgens hem geen actie. Ondertussen fietst een oudere vrouw langs. „’t Is toch wat met die huizen? En dan die ingegooide ramen!”

In het dorpje Oosterbierum, 2 kilometer van Tzummarum, loopt Fransisca Syswerda met de kinderwagen. „Het lijkt hier soms wel een spookdorp. Er wordt veel vernield. Er staan ook heel wat huizen te koop. Maar er zijn niet veel mensen die weggaan uit het dorp.”

Iemand die dat wel doet, is Thea Tolsma. „Ouderen en gezinnen met kleine kinderen blijven hier wel wonen. Maar mijn man en ik werken allebei. En ik heb een dochter van dertien jaar. Voor haar is er in het dorp niets te beleven.”

Het inwonertal van de vier gemeenten in Noord-Friesland, Franekeradeel (21.000), Menaldumadeel (14.000), Het Bildt (10.000) en Ferwerderadiel (9000), daalt jaarlijks met 500 mensen. Directeur Hagenaars van woningbouwcorporatie Wonen Noordwest Friesland zegt dat er nog niet veel huizen leegstaan. „Maar er is een duidelijke neerwaartse trend te zien in het aantal reacties dat we krijgen op huurwoningen. Landelijk zijn er gemiddeld ruim zestig belangstellenden voor een aangeboden huurwoning. In Noord-Friesland waren dat er enkele jaren geleden slechts tien. Nu is het aantal reacties op een huurwoning gedaald tot onder de drie.”

De directeur vindt verder dat gemeenten in Noordwest-Friesland voorzichtig moeten zijn met bouwen van nieuwe woningen. Nu al zijn nieuwbouwkavels volgens hem onverkoopbaar wegens gebrek aan belangstelling. Hij zegt zich te bezinnen op de toekomst. „We willen vooral meer insteken op het verbeteren van de kwaliteit van de woningen.” Hagenaars probeert onder andere woningen aan te kopen die vervallen zijn. Die wil hij opknappen of vervangen door nieuwbouw.

De afgelopen dagen dook enkele keren de term spookdorpen op. „Ik heb die term niet genoemd. Ik heb wel gezegd dat als we niets doen er een leegstand dreigt vergelijkbaar met dorpen op het Franse platteland.” Samen met de wethouder pleit hij voor een groot maatschappelijk debat om een toekomstvisie voor Noord-Friesland te ontwikkelen.