Blair in beeld als EU-president
”Blair for president!” Niemand minder dan Sarkozy heeft de Britse oud-premier naar voren geschoven als kandidaat. De verkiezing is pas over een jaar. De campagne begint al vroeg.
Voor alle duidelijkheid: het VK blijft gewoon een koninkrijk. Het gaat om de EU. Die krijgt een president. Koersen we dan toch af op een Europese superstaat? Nee, het stelt minder voor dan het suggereert. De macht van de te benoemen functionaris valt in de verste verte niet te vergelijken met die van de hoogste baas van Amerika of Frankrijk. Zijn taak is vooral het voorbereiden en het leiden van de vergaderingen van de staats- en regeringshoofden, de zogenoemde toppen. Hij zal slechts over een beperkte staf beschikken. Eigenlijk is het een deeltijdbaan.
Veel zal afhangen van wat voor een persoon het wordt: een ”grijze muis”, die terughoudendheid betracht, of een ambitieuze bemoeial, die de publiciteit zoekt en probeert een eigen stempel te drukken op de gang van zaken. In ieder geval zal betrokkene de Unie naar buiten toe een gezicht geven. En het moet gezegd worden: met iemand als Blair op deze post kun je voor de dag komen. De meeste burgers zullen hem vast en zeker kennen. Wie weet, lukt het om met hem aan het roer het verenigd Europa wat meer uit de anonimiteit te halen.Tot dusver is er sprake van een roulerend voorzitterschap. Dit halfjaar berust het bij Portugal, onder aanvoering van premier Sócrates. Vanaf 1 januari neemt Slovenië, als eerste van de in 2004 toegetreden partners, de honneurs waar.
Het voorstel om een einde te maken aan die periodieke wisseling van de wacht, de EU te voorzien van een permanente chef en daarmee de continuïteit te bevorderen, vormde in de onderhandelingen over grondwet en hervormingsverdrag nauwelijks een punt van discussie. Toch betreft het een van de belangrijkste veranderingen bij de invoering van de nieuwe werkwijze van de EU, waarover vorige maand in Lissabon de regeringsleiders consensus bereikten.
Zij zijn geroepen om de beoogde president, die per 1 januari 2009 moet aantreden, aan te wijzen. Dat doen zij met gekwalificeerde meerderheid van stemmen. De man of vrouw die is verkozen, krijgt een ambtstermijn van tweeënhalf jaar, met de mogelijkheid tot verlenging met eenzelfde periode.
Sarkozy nam onlangs in dit verband de naam van Blair in de mond. Vroeg in de race betekent niet altijd een voordeel, zo leert de ervaring. Soms zie je bij dit soort processen dat het in eerste instantie niet lukt voldoende eenstemmigheid te realiseren, waarna in een latere fase een compromiskandidaat opduikt. Barroso bijvoorbeeld weet daarover mee te praten als hij terugdenkt aan zijn benoeming in 2004. Lubbers ook. Hij was in 1994 een van de grote kanshebbers om de Europese Commissie te gaan leiden, maar de vereiste unanimiteit bleef uit en vervolgens kwam opeens de kleurloze Luxemburger Santer in beeld.
Blair zal op de nodige weerstand stuiten. Hij toonde zich als premier geen enthousiast supporter van een verdere Europese integratie. Vanuit die gereserveerde opstelling blokkeerde hij de aanstelling van Verhofstadt tot voorzitter van de Commissie. Erg moeilijk ligt zijn Irakbeleid. Hij gold als de trouwste bondgenoot van Bush en dat beoordeelt bepaald niet iedereen als een pluspunt op zijn conduitestaat.
Sarkozy had nog een tweede optie in gedachten, te weten premier Juncker van Luxemburg, tevens minister van Financiën. Met hem lag Blair in 2005 flink overhoop bij de onderhandelingen over de begroting van de Unie. Deze rivaal lijkt eerlijk gezegd over betere papieren te beschikken: Europeaan in hart en nieren, een lange ervaring in de EU en al enige tijd voorzitter van de eurogroep, de landen met de gezamenlijke munteenheid. Maar hoe dan ook, Blair blijft Brussel het komende jaar volop bezighouden.
Reageren aan scribent? buza@refdag.nl.
