Het rapport van Mental Disability Rights International (MDRI) kon niet onafhankelijk worden geverifieerd omdat het persbureau Associated Press geen toestemming kreeg de genoemde instellingen te bezoeken.De organisatie MDRI zegt dat met hulp van buitenlandse donoren de omstandigheden in psychiatrische instellingen in Servië aanzienlijk zijn verbeterd, maar dat er nog veel werk moet worden verricht om „iets te doen tegen ernstige mensenrechtenschendingen van zo’n 18.000 patiënten.”

Volgens het rapport komen sommige gehandicapte kinderen en volwassenen in Servische instellingen nooit hun bedden of boxen uit. Sommige patiënten zouden „een leven lang” worden vastgebonden om te voorkomen dat ze zichzelf verwonden. Volgens het rapport komen de meest grove schendingen neer op „marteling.”

De Servische minister van Gezondheidszorg, Tomica Milosavljevic, gaf toe dat psychiatrische inrichtingen in Servië grote moeite hebben om de burgeroorlogen uit de jaren negentig te boven te komen. „Kwetsbare bevolkingsgroepen zoals gehandicapten hebben tijdens periodes van transitie het meest te lijden”, verklaarde de minister. Wel vindt hij dat het rapport niet genoeg oog heeft voor de vooruitgang die Servië sinds 2000 heeft geboekt bij het verbeteren van de omstandigheden in psychiatrische instellingen. „Ik zeg niet dat de situatie op dit moment ideaal is, verre van”, zei Milosavljevic. „Maar ik denk niet dat de voorbeelden die in het rapport worden aangehaald een nauwkeurige weergave zijn van de werkelijkheid.”

Minister van Sociale Zaken Rasim Ljajic zei zich in delen van het rapport te kunnen vinden. Hij heeft direct een patiëntenstop afgekondigd bij een van de door MDRI bekritiseerde instellingen.

Het rapport, met als titel ”Torment, not Treatment” (marteling, geen behandeling), beschrijft hoe kinderen vastgebonden worden aan de stinkende bedden die ze sinds hun geboorte niet hebben verlaten. Uit het rapport blijkt dat een groot aantal kinderen zichzelf onophoudelijk probeert te verwonden. Het rapport noemt een zesjarig jongetje dat zijn oor probeert af te trekken terwijl hij aan een stoel vastgebonden zit en een tienermeisje dat haar ogen probeert uit te steken terwijl personeel van de psychiatrische instelling toekijkt.

Volgens MDRI worden de misstanden en verwaarlozing in de psychiatrische instellingen van Servië veroorzaakt door onderbezetting en een gebrek aan geld. De organisatie heeft aanbevolen enkele van de psychiatrische instellingen te sluiten en patiënten, afhankelijk van hun handicap, toegang te geven tot onderwijs, werk, onderdak en vrienden en familie.

De mensenrechtenorganisatie gaat het rapport naar de Europese Unie, de Verenigde Naties en andere internationale organisaties sturen. Het rapport betekent mogelijk een tegenslag voor de poging van Servië om lid te worden van de EU.

De mishandeling van geestelijk gehandicapten in Servië kwam aan het licht nadat de autocratische president Slobodan Milosevic in 2000 door een volksopstand was verdreven. Tijdens zijn elfjarige bewind verslechterde de gezondheidszorg aanzienlijk. De overheid besteedde al haar geld aan de oorlogen in Kroatië, Bosnië en Kosovo.