Rouwen om een nooit geboren kind
Rouwen om het verlies van een kind dat nooit geboren is. Dát kruis bindt leden van de Reformatorische Vereniging van Ongewild Kinderloze Echtparen (Revoke) samen. „Tijdens bijeenkomsten van Revoke raakt dit je. Het is jouw kruis en dat roept emoties op”, vertelt voorzitter W. van Vreeswijk uit Gouda. Vanmiddag is er een bijeenkomst in Gorinchem ter gelegenheid van het tienjarig bestaan.
De vereniging houdt twee keer per jaar een vergadering. „Lange pauzes. Die vinden we erg belangrijk. De aanwezigen kunnen dan vrij met elkaar praten”, zegt Van Vreeswijk. Verder komt er altijd een spreker. Bijvoorbeeld een predikant die affiniteit heeft met kinderloosheid, een ethicus, een medicus, een psycholoog of iemand die zijn ervaringsverhaal vertelt.Het bevorderen van contacten tussen ongewild kinderloze stellen is een van de doelen van Revoke. De vereniging verleent ook steun aan de doelgroep. Er is een telefoonnummer waar mensen met hun vragen terechtkunnen.
Bijbelse bouwstenen
Revoke besteedt aandacht aan ethische aspecten van behandelmethoden voor onvruchtbaarheid. Van Vreeswijk: „Wij dragen Bijbelse bouwstenen aan, waarna de leden zich een mening kunnen vormen. Er zijn bijvoorbeeld veel vragen omtrent ivf.” Ivf staat voor in-vitrofertilisatie en is een voortplantingstechniek waarbij een of enkele eicellen buiten het lichaam worden bevrucht met zaadcellen. De ontstane embryo’s worden in de baarmoeder geplaatst. „Prof. H. Jochemsen van het Lindeboom Instituut heeft er wel eens over gesproken tijdens een van onze bijeenkomsten. Hij heeft gefundeerde bezwaren tegen ivf.”
Een aantal kinderloze echtparen dat behoefte had aan contact, kwam in 1996 voor het eerst bij elkaar. Op 8 november 1997 werd Revoke officieel opgericht. Grondslag vormen de Bijbel en de drie Formulieren van Enigheid. Er zijn ongeveer negentig echtparen lid. „Er is een voortdurende instroom van jonge stellen. De gemiddelde leeftijd schat ik tussen de dertig en de veertig jaar”, zegt de voorzitter.
In de beleving van kinderloosheid zijn verschillende fases, zegt Van Vreeswijk. „Je weet, als je geen medische indicatie hebt, pas voor honderd procent zeker dat je nooit zwanger raakt als je op een bepaalde leeftijd bent gekomen. Dat is dan een volgende stap in de rouwfase. Sommige mensen komen ook dan nog graag naar Revoke.”
Emoties
Revoke houdt besloten vergaderingen. „Het is belangrijk dat de besproken dingen onder ons blijven. Mensen moeten zichzelf kunnen zijn. Als voorzitter zie ik wel eens dat mensen tijdens een bijeenkomst geraakt worden”, zegt Van Vreeswijk. „De drempel om naar een vergadering te komen is erg hoog, want het gaat over een zwaarbeladen onderwerp. Mensen zien ertegen op om te komen, omdat het allemaal onbekend is. Bovendien roept het onderwerp veel emoties op. Het bestuur van de vereniging vangt nieuwe bezoekers zo veel mogelijk op.”
In het oude Israël werd onvruchtbaarheid als straf van God gezien. De Heere Jezus zou dan niet uit het nageslacht geboren kunnen worden. Hoe wordt daar nu tegen aangekeken? „Het is geen straf, maar een kruis dat God oplegt”, antwoordt de voorzitter. „Pas las ik in de Bijbel over Michal, de vrouw van David. Zij bleef onvruchtbaar tot haar dood, omdat ze David in haar hart verachtte toen hij voor de ark danste. Dit was duidelijk een straf. Onze leden kunnen worstelen met dit onderwerp. Sommigen denken dat ze erge zonden hebben gedaan en dat ze daarom kinderloos zijn. Een predikant heeft hier voor onze vereniging al eens over gesproken. Het is een kruis dat ze moeten dragen, zoals zo veel mensen een eigen kruis hebben.”
Adoptie
Een enkele keer gebeurt het dat leden hun lidmaatschap opzeggen omdat ze tóch vader en moeder worden. Over adoptie wordt bij Revoke weinig gepraat. Van Vreeswijk: „We krijgen daar zelden vragen over. Mensen stappen dan denk ik eerder naar een adoptievereniging. Stellen die kinderen adopteren, moeten hun lidmaatschap opzeggen. Bij hen gaat er een knop om. Ze zijn toch ouders geworden.”
Revoke voorziet in een behoefte van ongewild kinderloze echtparen, zegt Van Vreeswijk. Daarom verwacht hij dat de vereniging nog lang zal bestaan. „Het aantal stellen dat onvruchtbaar is, stijgt. Dat komt onder andere doordat vrouwen eerst gaan werken en dan pas kinderen willen. Revoke wil er ook voor jongere echtparen zijn. Ook zij zullen de behoefte hebben om ervaringen met elkaar te delen.”
„Je mist een levensdoel”
„Je mist een doel om voor te leven”, zegt Ria Dammers (33) uit Hardinxveld-Giessendam. Zij en Wim (40) zijn dertien jaar getrouwd en hebben geen kinderen. „We voelen ons er vaak buiten staan.”
Het echtpaar vindt vooral de stilte in huis pijnlijk. „Je zoekt een levensdoel in werk en hobby’s. Op verjaardagen informeren mensen naar elkaars kinderen. Aan ons kunnen ze dat niet vragen”, zegt Ria. „Ook in de kerk ervaren we dit. Vaak worden ouders en hun kinderen aangesproken. Wij horen daar niet bij. Dat geldt overigens ook voor alleenstaanden.”
Het is medisch niet aangetoond dat Wim en Ria geen kinderen kunnen krijgen. Daarom zijn ze nog steeds hoopvol. Ivf vinden ze ethisch gezien onverantwoord en adoptie vinden ze geen optie voor zichzelf.
Ze zijn negen jaar lid van Revoke. „Het lotgenotencontact is fijn. Je hebt maar één woord nodig om elkaar te begrijpen. Wij zijn inmiddels uit het medische circuit. Het psychologische aspect boeit ons wel. Je leert hoe je met kinderloosheid moet omgaan in Bijbels perspectief.”
Als het echtpaar een Revokevergadering heeft bijgewoond, komen de emoties weer boven. „Dat kun je zien als een nadeel van de vereniging. Maar waarom zou je emoties onderdrukken? Ze zijn er, dus is het goed om die gevoelens niet te ontwijken.”
„Elke maand teleurstelling”
Bijna dertien jaar zijn José (36) en Gerrit (40) IJzelenberg uit Maasdijk getrouwd. Ze hebben geen kinderen. Medisch is aangetoond dat de kans op een zwangerschap erg klein is. „Elke maand is weer een teleurstelling. Gelukkig staat er Eén boven. Bij Hem kunnen we altijd terecht”, zegt José.
Het echtpaar vindt het moeilijk om kinderloos te zijn. Toch ziet José ook een positief puntje: „Je weet niet waar je voor bewaard blijft. Kinderen zorgen soms voor grote problemen. Zonder hen ben je ook vrijer, maar die vrijheid had ik er graag voor ingeleverd. Het ene moment vliegt het je aan en het andere moment denk je het verwerkt te hebben.”
Voor adoptie voelden José en haar man niets. Ze ondergingen wel een aantal medische behandelingen, maar daar kwam niets uit. Ivf vinden ze een grijs vlak. „Daarover hadden we zo veel twijfels dat we daar niet aan zijn begonnen. We zijn wel kinderloos, maar niet zonder kinderen. Onze neefjes en nichtjes komen vaak over de vloer.”
José en Gerrit zijn tien jaar lid van Revoke. „We hebben nog nooit één bijeenkomst gemist. Als je daar bent, voel je je thuiskomen. Aan de aanwezigen hoef je niets uit te leggen. Je bent lotgenoten en dat bindt samen.”
Eerder ging een schoonzus mee naar Revoke. „Ze zei: „Nu voel ik me opgelaten”, vertelt José. „Ze ervoer hoe ik me voel als het gesprek tijdens verjaardagen over kinderen gaat.”