Geen Amerikaanse felicitaties voor Schröder
Na de overwinning van zijn regering bij de verkiezingen van zondag, kwamen maandag in Berlijn de gelukwensen voor bondskanselier Gerhard Schröder uit het buitenland binnendruppelen. De Verenigde Staten gaven echter een minder hartelijke reactie.
De Franse president Jacques Chirac feliciteerde Schröder met zijn „fraaie overwinning.” De Russische president Vladimir Poetin bracht zijn gelukwensen aan Schröder over in een telefoongesprek waarin de beide staatshoofden hun tevredenheid uitten over de goede betrekkingen tussen de beide landen. Ook de Britse premier Tony Blair telefoneerde met Schröder en zei blij te zijn de goede werkrelatie met de bondskanselier te kunnen voortzetten.
EU-Commissievoorzitter Romano Prodi verheugde zich op de hernieuwde samenwerking. De Poolse minister-president Leszek Miller noemde het een goede zaak dat de SPD en de Groenen in Duitsland aan de macht blijven. De Zweedse premier Göran Persson was eveneens tevreden met de verkiezingsuitslag en zei dat de continuïteit in de Duitse regering belangrijk was voor het welzijn van de EU.
De Amerikaanse minister van Defensie Donald Rumsfeld daarentegen noemde de Amerikaans-Duitse betrekkingen maandag tijdens een bezoek aan Polen „vergiftigd.” Hij doelde daarbij op Schröders standpunt in de kwestie Irak en op de uitlatingen van minister van Justitie Herta Däubler-Gmelin, die de Amerikaanse president George Bush met Adolf Hitler had vergeleken.
Schröder heeft zich tijdens de verkiezingscampagne duidelijk tegen een eenzijdig Amerikaans ingrijpen in Irak gekant. „Ik heb geen commentaar op de uitkomst van de Duitse verkiezingen, maar ik moet wel zeggen dat de manier waarop die gehouden zijn geen schoonheidsprijs verdiende”, aldus Rumsfeld.
Regeringsfunctionarissen in Washington zeiden koeltjes dat de VS „kennis hebben genomen” van de winst van de SPD van Schröder en de Groenen onder aanvoering van minister van Buitenlandse Zaken Fischer. De woordvoerder van het Witte Huis ontweek vragen van de pers naar een reactie van Bush.
Over de affaire rond Däubler-Gmelin heeft Schröder Bush vorige week een brief geschreven, maar die „leek meer op een poging tot uitleg dan op een verontschuldiging”, zei woordvoerder Ari Fleischer van het Witte Huis maandag. Däubler-Gmelin heeft maandag in verband met de affaire bekendgemaakt af te zien van een ministerspost in het nieuwe kabinet.
In een verdere poging de zaak nog te sussen verklaarde de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Fischer, die in het nieuwe kabinet waarschijnlijk in dezelfde functie zal terugkeren, dat de VS „de belangrijkste bondgenoot” van Duitsland zijn. Hij liet tijdens een persconferentie van de Groenen weten de „traditioneel goede relatie met de Verenigde Staten” verder te willen ontwikkelen. Fischer belde later op de dag met zijn Amerikaanse collega Powell.
De Franse president Chirac reageerde positief op de Duitse verkiezingsuitslag en benadrukte zijn bereidheid om de bilaterale betrekkingen verder te ontwikkelen. Hij ziet ernaar uit om de „vertrouwensvolle en vriendschappelijke samenwerking voort te zetten.” De conservatieve Franse president wenste Schröder veel succes en schreef dat Frankrijk en Duitsland in deze voor de Europese Unie beslissende fase hun aandrijvende rol in Europa moeten vervullen. Hij hoopte dat de aanstaande veertigste verjaardag van het verdrag van het Elysée aan de Frans-Duitse samenwerking een nieuwe impuls zal geven.
Blair zei ook tevreden te zijn met het resultaat van de Duitse stembusgang. Met betrekking tot de kwestie Irak liet hij via een woordvoerder weten er alle vertrouwen in te hebben dat de internationale gemeenschap daarover uiteindelijk overeenstemming zal bereiken. De woordvoerder zei daarbij dat Schröder „belangwekkende punten” met betrekking tot de kwestie Irak onder de aandacht had gebracht. Blair en Schröder zullen later deze week een ontmoeting hebben.
Prodi ziet ernaar uit om samen met Schröder te werken aan de uitbreiding van de Europese Unie en de hervorming van de EU-instellingen. De Deense premier en EU-raadsvoorzitter Anders Fogh Rasmussen rekent op voortgezette Duitse steun voor de uitbreiding van de NAVO en de EU.
De Poolse premier Miller noemde Schröder en zijn minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer naaste vrienden van zijn regering. Hij wees er op dat het aan de bemoeienissen van Schröder te danken is dat voormalige dwangarbeiders uit de nazi-tijd toch nog compensatie hebben ontvangen.
Meteen na hun nipte verkiezingsoverwinning zijn de SPD en de Groenen begonnen met onderhandelingen over de formatie van een nieuwe regering. De twee partijen hebben samen een meerderheid van negen zetels in de Bondsdag.
Bij de FDP, die zondag beneden verwachting 7,4 procent van de stemmen haalde, rolde maandag het hoofd van plaatsvervangend partijvoorzitter Jürgen Möllemann. De partijleiding eiste Möllemanns vertrek nadat hij zich opnieuw negatief had uitgelaten over Israël. Eerder tijdens de verkiezingscampagne deed Möllemann ook al anti-Israëlische en antisemitische uitspraken. Volgens partijleider Guido Westerwelle was dat de voornaamste oorzaak van het tegenvallende verkiezingsresultaat.