Ds. Polinder sprak zaterdag in Nunspeet tijdens de jaarlijkse bondsdag van de christelijke gereformeerde mannenverenigingen over ”Geloof en gevoel”. Hij toonde zich bezorgd over een overaccentuering van het gevoel, waardoor het Woord op de achtergrond kan komen te staan. Niet alle godsdienstige gevoelens zijn uitingen van geloof, aldus de predikant, zelfs niet als mensen huilen en roepen: „Wat moet ik doen om zalig te worden?”Ds. Polinder: „De duivel kan mensen ook angstig maken. Hij wil mensen laten bouwen op hun gevoel. Hij wil hen laten geloven dat het genoeg is als ze bewogen zijn onder de preek. We worden niet behouden omdat we iets voelen, maar omdat we geloven in de Zoon van God. Bij godsdienstige gevoelens moeten we ons altijd afvragen of ze ons bij Christus brengen.”

Als Bijbels voorbeeld noemde hij de gelijkenis van het zaad. Een deel van het zaad viel op steenachtige plaatsen. „Daarbij gaat het om mensen die het Evangelie direct met blijdschap aannemen - maar het gaat niet de diepte in. Als het moeilijk wordt, haken ze af. Het geloof kent niet alleen vreugde, maar ook droefheid over de zonde.”

Aan de andere kant wil ds. Polinder wel inspelen op de huidige ervaringscultuur. „We moeten niet te bang zijn om het gevoel een plaats te geven in het geloofsleven. Het geloof in de Heere Jezus is niet koud, maar doortrokken van een warme gloed. Als het in de kerk koud en kil is geworden, dan is er sprake van achteruitgang in de genade. De Psalmen zijn vol van gevoel, dat genormeerd wordt door de Heilige Geest. Daar gaat het zowel over gevoelens van vreugde als van droefheid.”

Psychologische kennis
Tijdens de beantwoording van vragen zei ds. M. Visser, predikant te Siegerswoude-De Wilp, dat het voor voorgangers belangrijk is om psychologische kennis te hebben. „Vaak spelen psychologische oorzaken een rol bij het niet ervaren van geloof. Zo kan iemand die een kind heeft verloren, een blokkade in het geloof krijgen: de ’emmer’ is vol. Het kan dan nodig zijn om eerst aandacht te besteden aan de onverwerkte dingen.”

Hij erkende dat het in de sobere reformatorische erediensten al snel koud en kil kan worden, als die alleen maar vorm zijn. Waar de Geest werkt, raakt Hij ook het gevoel. „Sinds de verlichting zijn mensen sterk op het verstand gericht. Het gevoel is te veel verdrongen naar de zijlijn. We moeten niet bang zijn om het gevoel te tonen. Misschien houden we ons tijdens de kerkdiensten wel te veel in, omdat we bang zijn voor wat anderen over ons denken.”

Naar aanleiding van een vraag over de charismatische beweging zei hij dat het goed is dat die beweging oog heeft voor het werk van de Heilige Geest. Tegelijkertijd vreest hij dat het daarbij gaat om een eenzijdige aandacht, die meer is gericht op de gaven van de Geest dan op Christus. „Het gaat de Heilige Geest er juist om dat Hij Christus verheerlijkt. Waar dat niet gebeurt, bestaat de kans dat er meer wordt kapotgemaakt dan opgebouwd.”

Amen
Ds. D. van der Zwaag (Veenendaal), voorzitter van de bond, gaf een paar voorbeelden van het uiten van gevoel op een niet gewone manier. Het eerste betrof een een trouwdienst, toen de predikant in een zegenend gebaar de handen op het hoofd van het geknielde echtpaar legde. De vader van de bruid hield zijn hand toen zegenend omhoog. „Eerst vond ik het vreemd, maar later dacht ik: waarom ook niet? Die vader liet zijn gevoel zien.”

Het andere voorbeeld was van iemand die na het amen van de predikant hardop ”amen” door de kerk riep. „Hij was het ermee eens. Dat vond ik een mooi teken van instemming.”