Red het bos: eet een ijsje
GOIANIA (IPS) - Caja-manga, gabiroba, araticum, buriti, jatoba en jenipapo: dat zijn enkele van de exclusieve smaken die de bezoekers van drie ijssalons in de Braziliaanse stad Goiania krijgen voorgeschoteld.
Clovis de Almeida, de eigenaar, slaat munt uit zijn kennis van het ruime gamma aan inheemse vruchten die in de bossen van de deelstaat Goias te vinden zijn. Zijn zaken gaan zo goed dat er stilaan meer interesse groeit in de weinig spectaculaire maar erg gevarieerde natuur in het centrum van Brazilië.Goiania krijgt er binnenkort een vierde ijssalon bij van de keten Milka Frutos del Cerrado. Het bedrijf, dat op industriële schaal ijs maakt met bosvruchten die buiten Brazilië nauwelijks bekend zijn, heeft meer dan 200 mensen in dienst. Het levert ook ijs aan franchisenemers in andere steden in Goias en in de naburige deelstaat Minas Gerais.
Het begin was niet makkelijk voor de nu 54-jarige Almeida. De boerenzoon groeide op ver van alle comfort. „Om in het dichtstbijzijnde stadje te komen moesten we een rit van twee dagen te paard maken.”
Almeida kon wel naar hartenlust door de Cerrado struinen, een eindeloos landschap met grillig gevormde bomen, dicht struikwas en grasvlakten met een enorme variëteit aan planten. Kennis daarvan was levensbelangrijk. „Een apotheek was er niet - we moesten alle kwaaltjes behandelen met planten uit de natuur.”
Almeida trok naar Goiania, waar hij aan de kost kwam als ijsventer. In 1990 ging hij failliet als gevolg van regeringsmaatregelen tegen de inflatie die zijn spaargeld blokkeerden. Maar hij begon opnieuw, en toen kreeg hij een idee dat goud waard bleek. Almeida begon te experimenteren met ijs op basis van de vruchten die hij uit zijn jeugd kende.
Het succes was geweldig. Hij kon zijn artisanale ijsproductie uitbouwen tot een heus bedrijf. „We hebben nog veel kandidaten om franchisenemer te worden”, zegt Almeida. „Ook vanuit het buitenland is er interesse, omdat de vruchten die we gebruiken gegarandeerd geen resten van bestrijdingsmiddelen bevatten.”
De ijssalons van Milka Frutos del Cerrado draaien schitterend. „Tijdens de weekends zitten we altijd vol”, zegt Antonio Neto, de gerant van het ijssalon op de Avenida de Goiania met negentien tafeltjes en meer dan negentig stoelen. Er zijn 46 smaken vruchtenijs en 23 smaken roomijs te krijgen. Daartussen zitten chocolade en aardbeien „omdat we ook de kinderen moeten tevreden stellen”, legt Neto uit.
Maar het merendeel van de ijssoorten voert de klanten terug naar de vruchten die ze zelf in hun jeugd verzamelden, of doet hen kennismaken met zoetigheden uit de natuur waarvan ze het bestaan helemaal niet kenden.
Almeida maakt met zijn bedrijf intussen ook een andere droom waar: de bescherming van de Cerrado. Het immense gebied ten zuiden van het Amazonewoud is droger en daardoor minder dicht begroeid. Er groeien minder waardevolle boomsoorten en de dierenwereld is minder spectaculair, waardoor de streek internationaal nauwelijks aandacht krijgt. De uitgestrekte bossen en vlaktes worden bedreigd door de oprukkende sojateelt. De rage van de biobrandstoffen kan nog meer van het natuurgebied verloren doen gaan.
De Cerrado is een passie voor Almeida. Hij weet zo veel over het nut van de planten die er gevonden kunnen worden, dat hij zelfs wordt uitgenodigd voor voordrachten aan de universiteit. „Wie grond bezit in de Cerrado, heeft een goudmijntje”, beweert Almeida. Volgens hem kan een hectare per jaar 115.000 euro aan vruchten opleveren. Een hectare soja is maar goed voor 3000 euro.
Traditioneel wordt de Cerrado beschouwd als een arm ecosysteem dat kan worden opgeofferd aan de landbouw. In de Braziliaanse grondwet van 1988 worden wel het Amazonewoud, de Mata Atlantica (een bosgebied aan de kust) en het moerasgebied Pantanal als te beschermen gebieden opgesomd, maar niet de Cerrado.
IJsje na ijsje maakt Almeida de namen van de vruchten van de Cerrado bekend. Experts weten intussen ook dat er veel geneeskrachtige planten te vinden zijn en plantaardige ingrediënten voor de cosmetica-industrie.
Stilaan ontstaan er ook initiatieven om de schatten van de Cerrado te gaan kweken. Benfruc, een bedrijfje in Damianopolis, een dorp in het noordoosten van Goias, oogst al 30 ton fruit per jaar uit de eerste boomgaarden met lokale soorten. Het initiatief zorgt voor werkgelegenheid in een streek waar verder alleen de overheid en grootgrondbezitters mensen aan het werk kunnen zetten.
Door al die initiatieven is ook een betere bescherming van het gebied geen verre droom meer. Benfruc dringt er bij de Braziliaanse regering op aan een oogstreservaat van 27.000 hectare af te bakenen. Het zou een beschermd gebied worden waar plaatselijke groepen fruit, honing en geneeskrachtige planten vandaan kunnen halen.