Er zijn van die zaken die je in de krant leest, waarvan je schrikt. Je vraagt je dan af: „Hoe bestaat het?” of „Waar moet dat heen?” Maar er staat tegenwoordig bijna dagelijks nieuws in de krant dat je schokt. Er treedt gewenning op. Toch mag dit geen reden zijn om een zaak onopgemerkt voorbij te laten gaan. Zo ook dit onderzoek.Slechts 12 procent van de ondervraagde dames vindt het krijgen van kinderen het belangrijkste doel in het leven. Dit is minder dan een op de tien vrouwen. Een uitermate onthutsende uitkomst. Zeker voor hen die zo naïef (althans in moderne ogen) zijn te geloven dat het Schriftwoord „Weest vruchtbaar en vermenigvuldigt” (Genesis 1:28) gezag heeft voor alle tijden en plaatsen. Je kunt je bij de uitkomst van de enquête afvragen: Zullen er in de toekomst in Nederland nog wel kinderen geboren blijven worden?

Interpretatie
Bij de interpretatie van de genoemde cijfers past -zoals bij iedere enquête- de nodige voorzichtigheid. Zo mag daaruit niet geconcludeerd worden dat ruim negen van de tien vrouwen geen kinderen meer willen. Integendeel: veel vrouwen streven naar een -voor hun beleving- goed evenwicht tussen ambitie en carrière enerzijds en één kind of meer kinderen anderzijds. De wijzen waarop de opvoeding dan in de praktijk ingevuld wordt, kunnen zeer uiteenlopen. Het ene ouderpaar zal er alles aan doen om kinderen toch nog zo veel mogelijk aandacht, liefde en geborgenheid te geven. Een ander ouderpaar vindt dat kinderen zo veel en zo vroeg mogelijk zichzelf moeten ontplooien en beperken de eigen zorg voor hun kroost tot het in hun ogen aanvaardbare minimum. Er zijn tegenwoordig zelfs ouders te vinden -meer dan wij denken- die alleen maar één of twee kinderen willen hebben om ermee te kunnen pronken. Ouders zijn er dan niet meer voor de kinderen, maar kinderen zijn er, omgekeerd, voor de ouders. Wie zich realiseert dat al deze mogelijkheden en werkelijkheden deel uitmaken van de 88 procent van de ondervraagde vrouwen, vormt zich een veel genuanceerder beeld van de kinderwens van de huidige vrouw in het algemeen.

Nu zou op grond van de vorige paragraaf kunnen worden gezegd dat het met het schrikbeeld van een moederloos en derhalve kinderloos Nederland wel los zal lopen. Ja, men zou de onderzoeksresultaten zelfs af kunnen doen als een doemscenario van een zwartdenker.

Dit zou kunnen, ware het niet dat een uitgesproken expert op dit gebied, de Wageningse hoogleraar in de gezinssociologie en het gezinsbeleid C. de Hoog, in zijn recent uitgesproken afscheidsrede uitdrukkelijk de aandacht voor een aantal sociaal-culturele ontwikkelingen heeft gevraagd. Onder andere door een hogere en dus langer durende opleiding blijft men veel langer jong en bereikt men derhalve op veel latere leeftijd de volwassenheid. Dit heeft tot gevolg dat serieuze relaties worden uitgesteld, wat evenzeer het geval is met het krijgen (?) van kinderen. Terecht stelt De Hoog dat de belangrijkste factor in dit verband evenwel een hedonistische levenswijze is, waarbij het erom gaat zo veel mogelijk -veelal platvloers- van alle levensgeneugten te genieten.

Aangezien bindingen en verplichtingen hiervoor zwaar belemmerende factoren zijn, worden die óf zo lang mogelijk uitgesteld óf zelfs totaal vermeden. Kinderen zijn dan taboe. Nu komt vrijwillige kinderloosheid nog in belangrijke mate voor bij mannen en vrouwen met een hoge opleiding en een intensieve betrekking. Het is evenwel niet denkbeeldig dat dit patroon door jongeren met een lagere sociale status wordt overgenomen. Bewuste kinderloosheid als cultuuruiting. Het zou wel eens kunnen zijn dat het gezin, dus man, vrouw en één of meer kinderen, op weg is naar het einde, aldus de genoemde expert.

Moedeloos
De gesignaleerde heersende genotscultuur is een uiting van een dieper liggend probleem: het egoïsme. De wereld draait om mijn ik. Ik leef voor mijzelf. Bijbels gezien is dit de oerzonde. ’s Mensen ik boven Gods Gij. Dit egoïsme vormt de doodssteek voor iedere vorm van samenleving. Tevens houdt dat het einde van de toekomst in. Geen moeders, geen kinderen, geen toekomst. Juist dit laatste legt een gevoelige en daarom ook hevig bestreden wortel bloot: de moderne mens heeft in feite geen hoop en geen moed meer. Moederloos is moedeloos!

Het geloof
Voor wie -door genade- het Woord normatief geworden mag zijn, weet dat ondanks de zonde en de macht van de satan de Heere regeert en dat Hij deze geschiedenis stuwt naar de komst van Zijn Koninkrijk in volle heerlijkheid. Een gelovige hoopt, vaak tegen de klippen op. En de hoop beschaamt niet, omdat de liefde Gods in het hart is uitgestort. Daarom kinderen. Zo veel kinderen als het de Heere belieft te schenken…

De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente te Urk en bijzonder hoogleraar aan de VU te Amsterdam vanwege de Hersteld Hervormde Kerk.

Reageren aan scribent? goedbekeken@refdag.nl.