Gedacht wordt aan een model zoals Natuurmonumenten, waarbij natuur in eigendom en in beheer is van grote groepen donateurs en waarmee veel subsidie wordt opgestreken. Zo’n model zou bedacht kunnen worden voor gebouwen, vergelijkbaar met de Heritage Trust in Engeland. „Zoals we samen zorgen voor het Friese landschap, zo kunnen we ook samen zorgen voor kerken”, aldus PvdA-Statenlid G. van Duinen.Friesland telt op dit moment zo’n 600 kerken, waarvan er 350 rijksmonument zijn. De komende jaren komen er vele tientallen leeg te staan, verwacht directeur Michel Zwartelé van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. De noodstichting heeft nu het beheer over 37 kerken en kan zich eigenlijk het beheer van meer kerken niet permitteren. „De komende vijf tot tien jaar worden ons makkelijk vijftig tot honderd kerken aangeboden. Daarvoor is onze stichting te klein. We zitten nu al aan het maximum.”

Zwartelé vindt de tijd rijp voor een maatschappelijke discussie over het behoud van oude kerken in Friesland. Als niemand het beheer daarvan op zich wil of kan nemen, worden de kerken gesloopt of verkocht als bijvoorbeeld woonhuis, dumpstore of tapijtenhandel. Het monumentenprobleem in Friesland moet in kaart worden gebracht en de versnippering van eigendom, de zoektocht naar alle subsidiepotjes en de knelpunten moeten worden geïnventariseerd. Daarna wordt er een masterplan opgesteld voor de wijze waarop de kerken behouden kunnen worden.

Alde Fryske Tsjerken is blij dat de politiek zich nu ook met de problematiek bemoeit. Meer partijen en organisaties worden gezocht om de prille plannen ten uitvoer te brengen.