Duizenden woedende burgers trokken zondag door de straten van de centraal gelegen stad Bouaké, leuzen roepend tegen de regering van president Laurent Gbagbo, die werd uitgemaakt voor dief. Ook in andere plaatsen die in handen zijn van muiters, zoals Korhogo in het noorden, is het onrustig.

Frankrijk, dat permanent ongeveer 560 militairen in Ivoorkust heeft gestationeerd, heeft honderd man versterking gestuurd met helikopters. De militairen moeten in het vroegere Franse gebied „de veiligheid van de Fransen en de internationale gemeenschap verzekeren.” In Ivoorkust, een voormalige Franse kolonie, wonen ongeveer 20.000 Fransen. Premier Affi Nguessan van Ivoorkust noemde de komst van de Franse militairen „legitiem.”

De rebellen hebben sinds enkele dagen Bouaké, met ongeveer 500.000 inwoners de tweede stad van het land, in handen. Regeringsbronnen en inwoners van de stad meldden gisteren dat regeringsgetrouwe troepen de tegenaanval op Bouaké hebben ingezet. Volgens inwoners van de stad wordt aan de zuidkant hevig gevochten.

Ongeveer 160 Amerikanen, onder wie zeker honderd kinderen, zitten vast in de stad. Dat heeft de manager van een internationaal christelijk opleidingsinstituut in Bouaké gisteren bekendgemaakt. De manager zei dat de meeste leerlingen van de school in de stad kinderen zijn van mensen die als zendeling werken in West-Afrika.

Premier Affi Nguessan waarschuwde de rebellen zaterdag voor een offensief. Uit de commerciële hoofdstad Abidjan vertrokken colonnes militairen naar het noorden. Een woordvoerder van president Gbagbo, Toussaint Alain, zei dat de „pseudo-rebellen” worden betaald door „buitenlanders” - een toespeling op het noordelijke buurland Burkina Faso.

Er zijn verschillende tekenen die erop wijzen dat de opstand tegen Gbagbo aan het uitgroeien is tot een grootschalig etnisch, religieus en politiek conflict. In de afgelopen drie jaar zijn honderden doden gevallen bij diverse geweldsuitbarstingen tussen aanhangers van Gbagbo, voornamelijk christenen uit het zuiden en noorden, en volgelingen van oppositieleider Alassane Dramane Ouattara uit het overwegend islamitische noorden.

Een militaire woordvoerder in Burkina Faso zei dat de Ivoriaanse muiters de plaatsen Katiola, Ferkessedougou en Ouangolodougou, aan de grens met Burkina Faso, hebben ingenomen om te voorkomen dat loyale troepen vliegvelden bij die plaatsen gebruiken om versterkingen aan te voeren. Burkina Faso heeft sinds de couppoging van donderdag zijn troepen aan de grens met Ivoorkust versterkt.

De opstandelingen, onder wie klaarblijkelijk enkele honderden militairen die onlangs uit het leger zijn ontslagen, grepen een staatsbezoek van president Gbagbo aan Italië aan om donderdagochtend in vijf steden tegelijk aanvallen uit te voeren op militaire installaties, overheidsinstellingen en woningen van ministers. Loyale troepen drukten de opstand in Abidjan de kop in, maar tientallen mensen kwamen om het leven, onder wie de minister van Binnenlandse Zaken. De veronderstelde leider van de couppoging, voormalig juntachef generaal Robert Gue, werd door de paramilitaire politie doodgeschoten, evenals diens vrouw, zoon en kleinkinderen.

Zaterdag stak de paramilitaire politie een sloppenwijk in Abidjan in brand waar voornamelijk moslims woonden, vooral arbeiders afkomstig uit Burkina Faso en andere moslimlanden in het noorden. Gisterochtend ging ook het woonhuis van Ouattara in brand. De oppositieleider was al gevlucht naar de Franse ambassade.

Ivoorkust was lange tijd een oase van stabiliteit in West-Afrika, totdat het in 1999 zijn eerste staatsgreep doormaakte. De jongste couppoging lijkt het einde te betekenen van de inspanningen om de rust in het land te herstellen. De vrees bestaat dat Ivoorkust, de grootste producent van cacaobonen ter wereld en nog altijd een economische motor in de regio, vervalt tot hetzelfde endemische geweld dat de buurlanden Liberia en Sierra Leone heeft geruïneerd.

Aan de couppoging doen ook buitenlandse huurlingen mee, die steun krijgen van een land uit de regio. Dit heeft een woordvoerder van de Ivoriaanse president Gbagbo zaterdag in Rome gezegd.

„Buitenlandse troepen steunen de terroristen. Wij hebben bevestigd gekregen dat er buitenlandse huurlingen zijn. Deze actie is voorbereid in een ander land”, aldus de woordvoerder. Welk land dat zou zijn, wilde hij niet zeggen. Hij beperkte zich tot de aanduiding „een schurkenstaat in de regio”.

Gbagbo heeft de opstandelingen de oorlog verklaard, maar die hebben volgens radiostations het strijdterrein uitgebreid. Zij zouden bij de stad Uouangologougou in zware gevechten met regeringstroepen zijn verwikkeld. Deze stad ligt ruim vijftig kilometer van de grens met Burkina Faso.