De Hoop Scheffer was jarenlang de zwaar bekritiseerde leider van het CDA. Hoe hard hij ook sloeg, hij kreeg geen barsten in de succesvolle paarse coalitie.Na een conflict met het partijbestuur in september 2001 trok hij zich terug. De tweede man, Balkenende, nam zijn plaats in. Ook al geen man trouwens die gelijk overtuigend was.

Tot de verkiezingen van mei 2002 stond de voormalige diplomaat bij het vele politieke afval rond het Binnenhof in Den Haag. Maar hij besloot te „blijven vechten.” Niet toegeven, gewoon lid van de Kamer blijven, tussen al die mensen die al zo lang op je bloed uit waren.

Een nieuwe kans kwam er voor De Hoop Scheffer toen het CDA bij de verkiezingen in 2002 weer in het centrum kwam. Als minister van Buitenlandse Zaken ontwikkelde hij zich -samen met collega (is0(

Donner van Justitie- ineens

tot de stabiele factor in het vechtkabinet van CDA, LPF en VVD.(is2m(

En vanuit dat ministerschap stootte De Hoop Scheffer door naar de NAVO in Brussel. Voor hem nu geen klein zolderkamertje in de Tweede Kamer meer, maar limousines en helikopters om hem bij president Bush te brengen.

In zijn val als partijleider was de huidige NAVO-voorman misschien niet uniek. In de politiek is dat aan de orde van de dag. Maar zijn opmars verliep toch wel in een duizelingwekkend tempo.

De verkiezingen van 2002, die De Hoop Scheffer weer perspectief brachten, betekenden voor Van Middelkoop juist de „grootste teleurstelling” in zijn leven.

Voor het eerst deden de oude partijen GPV en RPF gezamenlijk mee. De komst van de ChristenUnie zou een doorbraak betekenen in de christelijke politiek, met perspectief op grote groei. Maar de doorbraak werd afbraak. De CU zakte terug naar drie zetels. Van Middelkoop mocht zijn tas inpakken. Ingehaald door de voorkeurstemmen voor Tineke Huizinga. Voor het eerst sinds 1973 had Van Middelkoop geen bureau meer aan het Binnenhof. En daar stond ook hij bij het politieke afval.

Af en toe ging hij uithuilen bij De Hoop Scheffer. Die leeftijdgenoten kenden elkaar al lang uit de Tweede Kamer. Toetreden tot de Eerste Kamer leek voorlopig het beste.

Maar vorige week waren ze helemaal terug van weggeweest. De een als gastheer van de NAVO-ministerstop, de ander als voorzitter. Posities die hun stoutste dromen wellicht te boven gingen.

Als oppositieleider streefde De Hoop Scheffer ernaar om premier Kok uit het zadel te duwen en de VVD’er Bolkestein er uit te houden. Maar dat mislukte aan alle kanten.

En Van Middelkoop had „nooit ambities” gehad om minister te worden. Daarvoor zat hij bij de „verkeerde partij”, zei hij eerder dit jaar in het Nederlands Dagblad. „Als je jarenlang in een tweemansfractie op een restzetel zit, is het potsierlijk te denken aan een ministerschap.”

Dit soort stijgingen en dalingen valt niet met menselijke berekeningen te verklaren. Daarvoor hangen ze te veel af van een ’toevallige’ samenloop van omstandigheden.

Het CDA redde het in 2002 dankzij Fortuyn. Maar Fortuyn moest het weer hebben van de terreuraanvallen op 11 september 2001. En de plannen daarvoor kwamen weer uit de bergen van Afghanistan. Geen samenloop die door mensen valt te organiseren.

Voor de betrokkenen zit er weinig anders op dan zich in dankbaarheid te verwonderen. En glanzend op het podium te proberen de verantwoordelijkheid waar te maken.

Evert van Vlastuin

Reageren aan scribent?

buza@refdag.nl.