Menig eenvoudig mens die het houdt bij de Reformatie wrijft zich de ogen uit. „Spiritualiteit? Wat is dat?” Het woord heeft te maken met dat wat de spiritus, de geest aangaat. Het is inderdaad een vaag en breed begrip. Het duidt op de innerlijke ervaring die een mens opdoet in relatie tot het bovennatuurlijke. Maar spiritualiteit zonder meer heeft geen relatie met het Bijbels geloof. En de Maand van de Spiritualiteit spreekt mensen aan die het in de kerk voor gezien houden.Waarom tonen mensen in de actuele situatie belangstelling voor spiritualiteit? Via de verlichting en het rationalisme raakten velen in de achttiende eeuw los van Gods openbaring in de Bijbel. Ze zagen het verstand als toetssteen van waarheid. De Franse auteur Diderot zei dat de rede voor een filosoof van even groot belang is als genade voor een christen. In de voorbije eeuwen bleek echter dat het verstand niet voor alle problemen een oplossing biedt. Daarom bloeit de interesse in spiritualiteit weer op.

Het is positief dat dr. W. J. op ’t Hof zich er voor over had het woord te voeren tijdens de Amsterdamse manifestatie. Vanuit Gods Woord. Maar de actuele spiritualiteit weet zich globaal gesproken niet gebonden aan dat Woord. De huidige cultuur ’belijdt’ als ’geloof’ dat de absolute waarheid van de Reformatie niet bestaat. Theologie mag hooguit vertellen dat elke religie ”iets waars” behelst. Zo blijkt de Maand van de Spiritualiteit iets vaags.

Iemand van deze cultuur schroomt niet de Bijbel en de Koran op één lijn te zetten. Om daaruit op te diepen wat hem in z’n leven van pas komt. Soms komen Bijbel en Koran er helemaal niet aan te pas. In New Age staat spiritualiteit vaak recht tegenover georganiseerde religie. Dan bestaat spiritualiteit in verbinding met de kracht van het diepere zelf. Op deze manier stellen mensen zelf hun religie samen. Wie dat doet, gebruikt vaak liever het woord spiritualiteit dan religie.

Gereformeerden houden vast aan het begrip bevinding. Typerend voor dat woord bevinding is dat iemand de door God geopenbaarde waarheid van de beloften van Zijn verbond gelooft en in zichzelf ervaart. Het gaat in die toezeggingen enerzijds om de ontmaskering, de ontdekking van het zondige, menselijke bestaan. Anderzijds om de waarheid dat er eeuwig heil is in Christus. Toch raakt ook onder mensen in de gereformeerde gezindte het begrip spiritualiteit meer in gebruik.

Als de naaste het woord spiritualiteit beter begrijpt, is het overigens niet erg dat te gebruiken. Het is niet goed als iemand zich houdt aan de oude woorden en begrippen zonder een enkele poging te doen om zich verstaanbaar te maken bij z’n buurman. En het is verdrietig als seculiere medemensen in de kerk komen -denk aan trouw- en rouwdiensten- en het Woord van de kansel totaal niet begrijpen.

Toch zijn mensen van de Reformatie die goede woorden weten te kiezen daarmee niet klaar. Zij kunnen klagen over de huidige cultuur en over het ontbreken van normen en waarden. Maar daar mag het niet bij blijven. Die cultuur vormt tegelijk een vraag aan mensen uit de gereformeerde gezindte. De samenleving is geïnteresseerd in spiritualiteit. Zijn wij in staat haar in ons persoonlijke leven het goud van de Reformatie te tonen? Zoals Kohlbrugge zei: „Troosten met de troost waarmede men zelf getroost is, het geneesmiddel brengen aan doodkranken.”