Op het congres staat de vraag centraal hoe kerken en christenen beïnvloed worden door het verenig(en)de Europa en in hoeverre ze daar zelf invloed op kunnen uitoefenen. Van der Graaf, enige Nederlander van de stuurgroep en contactadres: „Rome is prominent aanwezig in het nieuwe Europa, maar de Reformatie heeft in Europa geen eenduidig gezicht. Terwijl Europa ook duidelijk reformatorische wortels heeft. De vraag is hoe we die krachten kunnen bundelen. Daar komt bij dat door de Europese eenwording de kerken in Oost-Europa ook in het vizier komen en hun bijdrage kunnen leveren aan het nieuwe Europa.”Ontstaan
De World Reformed Fellowship is in 2000 ontstaan, toen de World Fellowship of Reformed Churches (WFRC) en The International Reformed Fellowship (IRF) samengingen om een wereldwijde gemeenschap van gereformeerde christenen te vormen. In 2000 was in Orlando (VS) de eerste algemene assemblee, gevolgd door een bijeenkomst in Johannesburg in 2006. De volgende algemene assemblee is in 2010 in Schotland, ter gelegenheid van de 450e verjaardag van de Schotse Reformatie.

Doel van de WRF is de verbreiding van de gereformeerde theologie én wereldbeschouwing. „Zij beoogt christenen, christelijke instituten en organisaties bijeen te brengen ter doordenking van actuele vragen vanuit de gereformeerde optiek”, stelt Van der Graaf. Hij raakte bij de WRF betrokken in de tijd dat deze organisatie aan het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond vroeg daarin te participeren.

In de loop van dit jaar kwam de afdeling Europa van de WRF tot stand, die deze week haar eerste publieke activiteit heeft. De thema’s van de conferentie raken zowel kernen van gereformeerd belijden als de plaats van christenen in het (multiculturele) domein. „Het zijn breed opgestelde thema’s, maar wel gerelateerd aan geloof, theologie en belijden”, aldus Van der Graaf.

In de grondslag van de WRF is een breed scala aan gereformeerde belijdenissen opgenomen, naast de oudchristelijke belijdenissen. Er wordt gesproken van „gemeenschap” met deze belijdenissen, om te verwoorden dat het gaat om een gemeenschap van meer dan alleen „strikt gereformeerde” kerken, meent Van der Graaf. „Zo is prof. Andrew McGowan lid van de Anglicaanse kerk en zijn er ook die zich evangelical noemen, een woord dat een andere inhoud heeft dan evangelisch in Nederland. We willen duidelijk maken dat belijden niet alleen een kwestie is van een formele binding aan een document, maar een zaak van het hart, van koinonia (gemeenschap) volgens Handelingen 2.”

Meer dan kerkelijk
De WRF is niet een raad van kerken maar een gemeenschap (fellowship). Zij onderscheidt zich van internationale gereformeerde wereldbonden met een kerkelijke verankering, zoals GOR, WARC en ICRC. „Dat zijn kerkelijke organisaties met kerkelijke gedelegeerden die verantwoording afleggen op hun synodes”, vertelt Van der Graaf. „De WRF is een club met een open vizier, zonder last of ruggespraak. Personen, maar ook organisaties en gemeenten kunnen op eigen verantwoordelijkheid participeren. Op congressen worden geen statements afgegeven die aan goedkeuring van kerken zijn onderworpen.”

Sprekers komen uit verschillende Europese landen, zoals Fred Catherwood, voormalig vicepresident van het Europees Parlement, dr. Paul Wells uit het Franse Aix-en-Provence, dr. Leonardo de Chirico van de Italiaans Evangelische Alliantie (spreekt over ”Welke kerk in welk Europa? Rooms-katholieke trends in gereformeerd perspectief”). Verder zijn er lezingen van de nieuwtestamenticus dr. Peter Jones (Westminster Theological Seminary), Lord Mackay uit het Verenigd Koninkrijk en prof. dr. Henri Blocher, voorzitter van de Gemeenschap van Europese Evangelische Theologen. Spreker uit Nederland is prof. dr. Roel Kuiper, bijzonder hoogleraar reformatorische wijsbegeerte aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Van der Graaf verwacht dat er zo’n vijftig belangstellenden zullen komen. Het is qua tijd en geld (200 euro voor een overnachting plus de ticket) een investering die mensen wel moeten kunnen opbrengen, zegt hij. Op 31 oktober -volgende week woensdag- wordt een Reformatieherdenking uitgesproken door Lord Mackay van Clashfern uit het Verenigd Koninkrijk. In het kader van de bezinning op het congresthema van het nieuwe Europa geeft hij aandacht aan de verhouding van kerk en staat in de traditie van de Reformatie. Na de conferentie vergadert nog de internationale theologencommissie van de WRF, bestaande uit dertien personen.

Voorzitter daarvan is prof. A. T. B. McGowan, rector van het Highland Theological College in Dingwall (Schotland). Hij meldt dat zijn commissie bezig is met de voorbereiding van een nieuwe verklaring over het gereformeerde geloof voor de 21e eeuw. „Op dit moment erkent de WRF, evenals de gereformeerde geloofsgemeenschap wereldwijd, een aantal belijdenisgeschriften, hoewel ze heel verschillend zijn in structuur, stijl en inhoud. De commissie wil de kern van de gereformeerde theologie formuleren die door deze belijdenissen verwoord zijn, maar dan wel in de taal en de begrippen van de 21e eeuw.”

De commissie wil niet pogen een van de bestaande gereformeerde belijdenissen te „updaten”, zegt McGowan - de intentie is een „compleet nieuw werk” tot stand te brengen. Het streefjaar is gesteld op 2010. „Dit project betekent niet dat we kritiek hebben op de bestaande gereformeerde belijdenisgeschriften. Zij hebben de kerken in hun dagen goed gediend. De wereld is echter veranderd en nieuwe problemen en ketterijen die een antwoord vragen, dienen zich aan. Theologen hebben de laatste 200 of 300 jaar ook meer studie verricht naar de Heilige Schrift.”

Bovendien zijn de belangrijkste gereformeerde belijdenisgeschriften geschreven in het West-Europa van de zestiende en de zeventiende eeuw, aldus McGowan. „Hoe anders zouden deze confessionele geschriften geweest zijn als ze in Afrika of Azië waren geschreven? In de bestaande belijdenisgeschriften zijn ook lacunes ten aanzien van de Heilige Schrift en de zending. We kijken daarom uit naar iets dat de wereldwijde gereformeerde gemeenschap kan dienen en dat ons meer kan verenigen.”