Koningin moet tijdens staatsbezoek laveren
NEW DELHI - Het kleine Nederland moet de regering van het enorme India ter verantwoording roepen over kinderarbeid, zo klonk het de afgelopen dagen. Maar kan Nederland dat wel maken, is koningin Beatrix in de positie om dat te doen? In haar tafelrede woensdagavond liet zij het onderwerp liggen. Terecht.
De actiegroep Stop Kinderarbeid (SKA) timmerde vlak voor het begin van het staatsbezoek van koningin Beatrix aan India flink aan de weg. Vanuit de Tweede Kamer kwam er steun. De woordvoerders van SKA en ook de ChristenUniefractie vroegen aandacht voor de honderden miljoenen kinderen die in India soms als slaven worden gebruikt. Koningin Beatrix zou het onderwerp moeten aansnijden tijdens het staatsbezoek, zo luidde de boodschap.Op zich is dat een terechte oproep; de SKA-actiegroep is oprecht bezorgd over de positie van kinderen in India. Stop Kinderarbeid deed veel onderzoek en sprak met diverse mensen. De organisatie wist schrijnende voorbeelden onder de aandacht van een breder publiek in het Westen te brengen.
Woensdag bleek dat de kritiek op kinderarbeid de Indiase regering nogal in het verkeerde keelgat is geschoten. De Indiase minister van Economische Zaken was boos, zo liet hij aan zijn Nederlandse ambtsgenoot Van der Hoeven merken tijdens een verder goed verlopen ontmoeting. Onder het eten legde Philipstopman Kleisterlee de minister uit hoe het precies zat. Volgens hem wijst Nederland soms graag met het vingertje, maar „dat gebeurt echt met goede bedoelingen.”
Koningin Beatrix liet het onderwerp woensdagavond in haar tafelrede bij het staatsbanket liggen. Een verstandige keuze. Als koningin is het altijd laveren tussen alle gevoelige klippen door. Steeds moet zij met de betrokken ministers afwegen wat ze wel en niet kan zeggen. Zij moet zich daarbij zeker niet laten leiden door een kleine mediahype rond het thema kinderarbeid.
Bovendien is de koningin de gast van India. De presidente van India heeft koningin Beatrix uitgenodigd. Het zou een klap in het gezicht zijn als de koningin tijdens een van de meest plechtige momenten van het bezoek de president van India even de les had gelezen over kinderarbeid. „Bij een eerste bezoek aan een bekende lever je geen kritiek op het behang”, zo vatte iemand het woensdag samen.
Het zou niet verstandig zijn de koningin zulke politiek en diplomatiek gevoelige kwesties te laten aansnijden. Dat is in principe de taak voor de meereizende ministers. Soms komt de koningin er niet onderuit, maar dan gaat het meestal om onderwerpen uit het verleden, zoals in Indonesië (voormalige kolonie) en Japan (rol in Tweede Wereldoorlog).
Verder past Nederland bescheidenheid, want wat is Nederland ten opzichte van India? Nederland is een land met 16 miljoen inwoners dat wel de vierde investeerder in India is, maar daar is alles wel mee gezegd. India -80 keer zo groot als Nederland- heeft bijna een miljard inwoners.
Niet dat Nederland moet zwijgen. Er is een reëel probleem in India. Er zijn echter genoeg andere wegen te bewandelen. VNO-NCW-voorzitter Wientjes zei het woensdag zo: „Nederlandse bedrijven voeren een westers personeelsbeleid. Zo hebben we een duidelijke voorbeeldfunctie.”