Eerste paasdag: in het kader van de Paasjubel Utrecht luiden om 7.15 uur ’s morgens de klokken van de Domtoren. In een straal van vele kilometers rond de Domtoren is het gebeier te horen. Voor zover bekend komen er geen negatieve reacties binnen. Terecht.Augustus: „’s werelds grootste klokkenspel uit de tijd van de renaissance” keert terug in de dom van het Zuid-Duitse Freising. Binnenkort beieren acht historische en twee nieuwe klokken voor het eerst in de noordelijke toren van de kerk. Iedereen blij. Terecht.

Oktober: de Big Ben, de grote klok in de toren van het Londense parlementsgebouw, luidt na zeven weken stilte weer. Euforie alom. Terecht.

Dan echter de kwestie Dordrecht. De gemeente wil een mobiel carillon in de toren van het oude stadhuis plaatsen, onder andere als oefeninstrument voor de beiaardschool. Dordrecht wordt echter voor de Raad van State gedaagd: het geluid is niet te dempen, de geluidswaarde komt boven het landelijk toegestane niveau, omwonenden vrezen onaanvaardbare geluidshinder. De omwonenden worden in het gelijk gesteld.

En last but not least is er de soap Tilburg. De nieuwe pastoor van de Heilige Margarita Mariakerk wil de vroegmis weer inluiden. Daarom klinkt de kerkklok om 7.15 uur ’s morgens. Omwonenden klagen over het geluid: ze worden uit hun bed gebeierd. Onderzoek wijst uit dat de klok meer dan de toegelaten norm van 70 decibel aan geluid produceert. Saillant detail: medewerkers van de gemeente liggen om 7.15 uur in plaats van in hun bed op de loer om te registreren dat het geluidsniveau van 82,2 decibel ruim over de grens van het toelaatbare is gegaan.

Een wonderlijke mix van berichten. Blijkbaar kan het gebeier van een zielloos instrument een scala aan gevoelens wakker roepen. Natuurlijk, het maakt verschil of je tegenover het stadhuis van Dordrecht woont of één keer per jaar Londen bezoekt. Het is uiteraard niet hetzelfde of je ’s morgens om 7.15 gewekt wordt door de Tilburgse Heilige Margarita, of dat je de dom van Freising met een bezoek vereert. Maar toch…

In Rotterdam raakte in augustus het carillon van de Verrijzeniskerk ontstemd: twee van de twaalf klokken waren ontvreemd, twee andere bleken ’onschadelijk’ gemaakt. Het fenomeen klokkendief is echter ouder. Vroeger namen steden elkaars luidklokken weg. En in de Tweede Wereldoorlog vorderden de nazi’s zo’n 9000 klokken voor de wapenindustrie.

Klokkendieverij is uiteraard onvergeeflijk. Maar is degene die carillons het zwijgen oplegt in feite niet ook een klokkendief? Even onvergeeflijk.

Ik denk aan die inwoner van Amsterdam. Hij schreef naar verluidt een verzoekschrift aan het stadsbestuur, dat onlangs na klachten besloot de carillons van de vier torens in de binnenstad tussen 23.45 uur en 8.00 uur het zwijgen op te leggen. De verzoekschriftschrijver was ontstemd: hij viel iedere nacht met het klokkenspel in slaap.

Ik denk ook aan het begin van het gedicht ”Het carillon” van Ida Gerhardt, gedateerd als ”oorlogsjaar 1941”. De beiaardier zet een Valeriuslied in:

Ik zag de mensen in de straten,

hun armoe en hun grauw gezicht,

toen streek er over de gelaten

een luisteren, een vleug van licht.

Want boven in de klokketoren

na ’t donker-bronzen urenslaan

ving, over heel de stad te horen,

de beiaardier te spelen aan.

Laten we de rustgevende en helende werking van de klokkentoren weer eens benadrukken.

Reageren aan scribent? Beeldenstorm@refdag.nl.