Omdat de Israëlische regering vooralsnog geen concrete toezeggingen over Jeruzalem wil doen, dreigt de status van de stad het struikelblok te worden in het vredesproces dat de Palestijnse president Mahmud Abbas en de Israëlische premier Ehud Olmert onder leiding van de Verenigde Staten weer hebben opgestart.Israël heeft Jeruzalem uitgeroepen tot verenigde hoofdstad. Voor de Joodse staat is de stad vooral belangrijk omdat de berg Moria, oftewel de Tempelberg, er ligt. Dat is de plaats waar de eerste en de tweede tempel stonden en waar religieuze Joden in de toekomst de tempel willen herbouwen. De Tempelberg vormt voor veel Joden het hart van de natie. Ze bidden nu bij de oude steunmuur van het tempelcomplex, de zogeheten Westelijke Muur.

Moslims spreken van Haram es Sharif (het edele heiligdom), of kortweg al-Aqsa. Vanaf deze berg maakte volgens de islamitische traditie Mohammed een nachtelijke reis naar de hemel. Moslims dragen zorg voor het dagelijks gebeuren op de Haram. Israël erkent Palestijns zelfbestuur in de heilige plaatsen en bemoeit zich in de regel alleen met de gang van zaken als de veiligheid in het geding is. Maar voor de Palestijnen is dat niet genoeg. Zij willen volledige zeggenschap over de berg. Ook voor hen vormt de berg het belangrijkste symbool van de natie.

Uitspraken
Het partijprogramma van de Israëlische regeringspartij Kadima stelt dat Jeruzalem verenigd blijft onder Israëlisch bestuur. Maar Kadimaleider premier Ehud Olmert heeft in interviews te kennen gegeven dat Israël niet hoeft te blijven heersen over alle stadswijken met Palestijnse Arabieren. afgelopen week zei hij opnieuw er „niet van overtuigd” te zijn dat alle Arabische wijken bij de stad moeten blijven horen. Zijn uitspraak was belangwekkend, omdat hij deze deed terwijl Israëliers en Palestijnen over de positie van Jeruzalem spreken en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Condaleezza Rice, in het Midden-Oosten was.

De Israëlische vicepremier Haim Ramon ging vorige week een stapje verder. Hij zei op de Israëlische radio dat de Arabische wijken van Jeruzalem wat hem betreft kunnen worden overgeheveld naar Arabisch bestuur.

President Shimon Peres liet woensdag een wat ander geluid horen. Hij zei tijdens een bezoek aan Noord-Israël dat zijn land voor een Joodse meerderheid in Jeruzalem moet blijven zorgen. Hij is van mening dat de heilige plaatsen onder Israëlische bestuur moeten blijven. „Op het ogenblik willen wij allen een verenigd Jeruzalem.”

Kader
De Palestijnen leggen zich niet neer bij de Israëlische soevereiniteit over Jeruzalem. De ambassadeur van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), Afif Safieh, zei deze week in een interview met het magazine Forward dat beide partijen tijdens het vredesoverleg in Camp David in 2000 al een kader hebben vastgesteld voor Jeruzalem. Dat wil volgens hem zeggen dat Jeruzalem de hoofdstad moet worden van twee naties, dat de partijen een aparte regeling moeten treffen voor de heilige plaatsen en dat er land moet worden geruild.

Diverse commentatoren waarschuwen dat gedeelde soevereiniteit zeer riskant is. De Joodse en de Arabische wijken lopen in elkaar over en er is gemakkelijk een scenario voor te stellen waarbij er geweld uitbreekt als een vredesregeling niet blijkt te werken. „Als we de Arabische wijken aan de Palestijnen teruggeven, betekent dat ook een terugkeer naar de situatie waarbij Palestijnse scherpschutters lukraak op Joden kunnen schieten die in de straten van Joods Jeruzalem lopen”, schreef voormalig Knessetlid Tommy Lapid deze week in The Jerusalem Post.