In de machtsstructuur van China zijn drie pijlers te onderscheiden: de centrale pijler van de Communistische Partij met haar verschillende partijorganen, de militaire structuur (met daarin de Centrale Militaire Commissie) en de civiele staatsstructuur. Uiteraard lopen de lijnen flink door elkaar, waarbij de partij grote en doorslaggevende invloed heeft binnen de staat en binnen het militaire apparaat.Aan de top van de piramide staat officieel het partijcongres, dat momenteel vergadert. Het komt iedere vijf jaar bijeen, en dat betekent dat ruim 2000 afgevaardigden uit het gehele land samenstromen in Peking. De belangrijkste taak van het congres is het achteraf goedkeuren van het gevoerde en het toekomstige beleid, en de verkiezing van een nieuw Centraal Comité van 200 leden. Dit comité kiest uit zijn midden een nieuw Politbureau, met daarbinnen een kleiner Staand Comité, de plek waar de werkelijke macht van het land zetelt.

Het Politbureau telt 24 leden, het Staand Comité 9. Tot dit comité behoren de partijsecretaris-generaal annex staatspresident (Hu Jintao), de premier en de voorzitter van het Nationaal Volkscongres.

Veelzeggend is dat de rechterlijke macht onder de bevoegdheid van de partij valt. Leden van die macht worden dus benoemd door de partij, en dat staat garant voor een groot gebrek aan objectieve rechtspleging.

In de civiele staatsstructuur komen we als eerste de staatsraad tegen, het Chinese kabinet, onder leiding van premier Wen. Dit orgaan is verantwoordelijk voor het functioneren van de immense bestuursmachine die China op koers houdt. De raad staat daartoe aan het hoofd van een complex geheel van departementen en commissies die ervoor moeten zorgen dat partijbeleid top-down wordt doorgevoerd, dus van nationaal/centraal niveau naar plaatselijk niveau, en dat tot in alle uithoeken. De voltallige raad vergadert één keer per maand, maar ook hier is er een staand comité dat vaker bijeenkomt.

Jaknikkers
Het Nationaal Volkscongres is het parlement van China. In naam is het het machtigste orgaan van het land, maar in de praktijk is het niet meer dan een goedkeuringsmachine. De vergadering van bijna 3000 jaknikkers vindt jaarlijks plaats en dat is om al genomen besluiten en benoemingen achteraf goed te keuren.

Onder de staatsraad vallen de provinciale, regionale en stedelijke besturen. Er zijn in China 22 provincies, vijf autonome regio’s, vier stedelijke regio’s (Peking, Sjanghai, Tianjin en Chongqing) en twee speciale bestuurlijke regio’s.

Ten slotte is er nog de militaire pijler, met het Chinese Volksbevrijdingsleger (bekend onder de Engelse afkorting PLA) als machtigste orgaan. Je zou het bijna een staat binnen de staat noemen, zo omvangrijk en complex zijn de strijdkrachten.

De controle van de partij over de militairen wordt uitgeoefend via de Centrale Militaire Commissie. Dit elf man sterke comité (of commissie) beslist over alle zaken die de PLA aangaan. Voorzitter is vrijwel altijd de hoogste partijbaas, in dit geval dus Hu Jintao. Overigens is er parallel aan dit comité nog een tweede centrale militaire commissie (niet afgebeeld), waarin de staat is vertegenwoordigd. Het ministerie van Defensie is de spil in de besluitvorming, maar is zeker niet het machtigste orgaan.