Gaddafi draagt meestal wijde gewaden en op zijn hoofd prijkt een hoofddeksel. Zijn zoon Seif al-Islam loopt vaak in een pak en heeft een kaalgeschoren hoofd. Het zijn uitingen van diepere verschillen tussen vader en zoon.De ideologische verschillen tussen vader en zoon zijn opmerkelijk. „Muammar praat over de Arabische eenheid en is anti-Israël. Seif al-Islam heeft het hier niet over; hij houdt zich bezig met andere onderwerpen dan zijn vader. Gaddafi junior zegt wat het Westen graag wil horen. Hij ziet zichzelf graag als prowesters”, zegt hoogleraar Vandewalle.

Het was bijvoorbeeld de oudste zoon uit het tweede huwelijk van Muammar Gaddafi die toegaf dat de vijf in Libië gevangen Bulgaarse verpleegsters en de Palestijnse dokter waren gemarteld. De gezondheidswerkers zouden 400 Libische kinderen opzettelijk met hiv hebben besmet. Hiervoor werden ze veroordeeld tot levenslang. Na onderhandelingen tussen Libië en vertegenwoordigers van de EU, Frankrijk, Engeland en Amerika kwamen de gevangenen in juli op vrije voeten. „Seif al-Islam was de leider van deze onderhandelingen”, zegt Vandewalle. „Hij was cruciaal in deze zaak. Seif overtuigde zijn vader ervan om de verpleegsters en de dokter vrij te laten, vanwege de slechte reputatie die Libië erdoor had gekregen.”

Hoewel de westerse geschoolde student in deze kwestie veel zeggingskracht had, heeft hij volgens Vandewalle weinig invloed op het politieke beleid van zijn vader. „Seif is niet politiek betrokken; hij vervult geen politieke functie. De zoon is alleen leider van de Gaddafi Internationale Stichting voor Liefdadigheidswerk. Dat zet echter weinig zoden aan de dijk, want deze stichting wordt volledig door zijn vader gefinancierd. Hij is als hoofd van de organisatie daardoor afhankelijk van Muammar”, aldus Vandewalle.

Zijn geringe macht belemmert hem echter niet het regime van zijn vader -die in 1969 na een geweldloze revolutie aan de macht kwam- regelmatig te bekritiseren. Hij zei onder meer vorig jaar op de 37e verjaardag van Muammars coup dat het tijd was het revolutionaire tijdperk af te sluiten, om zo daadwerkelijk een moderne staat te stichten. Vandewelle: „Hij heeft een speciale status als zoon van de leider. Hij kan liberale, prowesterse dingen zeggen, die Muammar niet kan uiten vanwege zijn revolutionaire achtergrond. In dat opzicht is hij onafhankelijk; hij kan zeggen wat hij wil. Maar hoeveel waarde heeft zijn kritiek? Die verandert het politieke systeem niet, dat is wettelijk onveranderbaar.”

Het valt echter op dat de kritische uitspraken van Seif vaak tegen de buitenlandse pers zijn gericht. Vandewelle onderschrijft dat. „Dat is inderdaad waar. Zijn kritische opmerkingen worden niet in de Libische media gepubliceerd.” De pers in het Noord-Afrikaanse land staat onder strenge censuur. De autoriteiten staan publieke meningen tegen het regeringsbeleid niet toe. Gaddafi junior pleit voor een opener Libië. „Seif kan een belangrijke rol spelen in de hervormingen van zijn land. Hij ziet zichzelf als de bevrijder van Libië. Maar zijn kritische opmerkingen zijn geen indicatie voor wat hij in de toekomst zal gaan doen. Hij kan zelfs autoritairder zijn dan Muammar, dat kan erg gevaarlijk zijn.”

Het is altijd nog een vraag voor Vandewalle of de zoon de troonopvolger wordt. „Als het Seif al-Islam lukt genoeg steun van invloedrijke Libische elitegroepen te vergaren, wint hij het gevecht om het leiderschap. Maar het is niet zeker dat hij de medewerking heeft van deze groepen. Sommige mensen die Seif wel serieus nemen, hebben financiële connecties met Libië. Ik denk niet dat zij erg objectief zijn. Politici die ik in Washington spreek, zien hem in het algemeen alleen als de zoon van een dictator.”