Tijdens de eerste dag van de congreshoorzittingen over het functioneren van de Amerikaanse inlichtingendiensten bleek woensdag dat deze wel degelijk op de hoogte waren van het feit dat het al-Qaida-terreurnetwerk van Osama bin Laden en andere terroristische groepen overwogen vliegtuigen te gebruiken in terreuraanvallen. „In augustus 1998 kwamen er bij de inlichtingendiensten berichten binnen over plannen van een groep Arabische terroristen die vanuit het buitenland een met explosieven geladen vliegtuig het World Trade Center in New York wilden binnenvliegen”, aldus Eleanor Hill, hoofd van het onderzoeksteam dat voor de inlichtingencommissies van het Huis van Afgevaardigden en van de Senaat een eerste onderzoeksrapport heeft samengesteld.

Bij het begin van de gemeenschappelijke hoorzittingen in Washington somde Hill twaalf gevallen op waarbij al-Qaida of andere terreurgroepen hadden overwogen vliegtuigen te gebruiken. „De inlichtingendiensten waren hiervan uitgebreid op de hoogte, maar gingen bij eventuele rampscenario’s alleen uit van de mogelijkheid van aanvallen met chemische of biologische wapens of conventionele aanvallen op kerncentrales”, aldus Hill in haar rapport. Daarbij ging men er bovendien van uit dat aanvallen binnen de VS mogelijk maar onwaarschijnlijk waren. „De inlichtingendiensten meenden dat aanvallen op Amerikaanse vestigingen of belangen in het buitenland waarschijnlijker waren”, aldus Hill.

Dit is des te merkwaardiger, omdat de Amerikanen al in maart 2000 hoorden dat al-Qaida overwoog binnen de VS aanvallen te plegen. Daarbij stonden het Vrijheidsbeeld in New York, wolkenkrabbers, havens en vliegvelden en kernreactoren op de lijst van mogelijke doelen. Volgens Hill is uit de 400.000 documenten die haar onderzoeksgroep heeft bestudeerd noch uit gesprekken met 500 deskundigen gebleken dat men de septemberaanslagen had kunnen voorkomen. Maar zij benadrukte wel dat een scherpere analyse van de beschikbare gegevens de VS misschien beter had kunnen voorbereiden op wat er komen ging. En dat er wat komen ging, stond vast. „Wij zijn ervan overtuigd dat Bin Laden en zijn groep een spectaculaire aanval voorbereiden tegen de VS of Israël in de komende weken”, aldus de tekst van een briefing voor kabinetsleden twee maanden voor de aanslagen in New York en Washington.

Hill kritiseerde ook de gebrekkige middelen en mankracht waarover organisaties zoals de FBI en CIA beschikken. Vóór de septemberaanslagen had de FBI slechts één man vrijgemaakt voor de analyse van terreurdreigingen van al-Qaida. De CIA had daarvoor vijf man beschikbaar. „Gezien de talrijke gegevens die al jaren bekend waren, kan men niet anders dan concluderen dat de veiligheidsdiensten ernstig hebben gefaald. Anders had men een aanval zoals die vorig jaar plaatsvond tenminste als reële mogelijkheid onder ogen gezien”, zo meende senator Jay Rockefeller na de eerste dag van de hoorzittingen. Daarbij kwam overigens nog aan het licht dat Bin Laden miljoenen dollars heeft uitgeloofd voor het vermoorden van hoge Amerikaanse functionarissen, zoals de ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken en de chefs van de FBI en CIA.