Je wilt de mensen niet de kost geven die ten minste enige flarden van dit stereotype beeld met zich meedragen. Nieuw in de beeldvorming van Nederland zijn de moorden op Theo van Gogh („die man schilderde toch ook?”) en Pim Fortuyn. Daarmee liep het tolerante imago van ons land een forse deuk op.In de iets beter geïnformeerde kringen zullen ook de calvinistische wortels van Nederland bekend zijn (dat arbeidsethos, die VOC-mentaliteit), maar je kunt moeilijk beweren dat dit aspect nu het meest in de belangstelling staat. Opvallend dus dat de krant International Herald Tribune maandag het rookgordijn van marihuanadampen en nasmeulende kogels enigszins liet optrekken door ook een andere kant van Nederland onder de aandacht te brengen. Prominent op de voorpagina begon een artikel over „het vrome hart van het Nederlandse conservatisme”: Urk. Vergezeld van een foto van een zingend meisje voor de kansel van het Kerkje aan de Zee: een van de negentien kerken in Urk, zoals het bijschrift opmerkt. En dat voor een plaats met ongeveer 18.000 inwoners. Er zijn genoeg grotere plaatsen die het met minder doen.

Natuurlijk, Urk is nog altijd een eiland, sociologisch gezien. Dat bracht de Herald Tribune mooi onder woorden door boven het vervolg van het artikel, verderop in de krant, te zetten: ”Zo dicht bij, en toch zo ver van Amsterdam”. Maar ook Urk is een kant van Nederland, dan wel van „een ander Nederland”, zoals de Herald Tribune schrijft. Het is goed dat dit smaldeel ook eens breder onder de aandacht komt.

Urk vormt uiteraard bepaald geen afspiegeling van de Nederlandse samenleving. Maar waar in Europa vind je nog een plaats waar -volgens de krant en wel op gezag van „dominees”- 97 procent van de bevolking elke zondag een dienst bezoekt? In Malta en in Ierland kunnen de rooms-katholieken ook hoge percentages halen, maar de 97 procent van Urk is toch uniek. Het maakt, terzijde, ook wel nieuwsgierig hoe de 3 procent niet-kerkmensen in Urk het maakt, onder wie een enkele moslim. Wie zijn die mensen?

Het kon niet uitblijven dat de enorme kerkelijke veelkleurigheid van Urk, en dat allemaal binnen het protestantse spectrum, bij de Heraldjournalist enige vragen deed rijzen. Overal in Europa loopt de kerk terug, maar in Urk kan men het zich veroorloven voor theologische geschilpunten uit elkaar te gaan, constateert de krant. De journalist is langs geweest bij ds. Van Middelkoop („William Middelkoop”), die een moedige poging heeft ondernomen de kerkelijke kaart van Urk enigszins inzichtelijk te maken. De schrijver heeft, zo blijkt uit het artikel, begrepen dat de kerkscheuringen in Urk vooral te maken hebben met het al dan niet tolereren van liberale theologie in het kerkverband.

Bovendien heeft hij opgepikt dat de (christelijke gereformeerde) kerk van Van Middelkoop voor Urkse begrippen niet heel streng is. De predikant van „de strengste kerk” in Urk, de Jachin-Boazkerk, was niet in voor een gesprek.

Het andere Nederland dat Urk is, blijkt echter toch minder anders te zijn dan gedacht. De wereld is ook aan Urk niet voorbijgegaan, wat duidelijk wordt uit de drugs- en drankproblematiek. „Wat in Amsterdam gebeurt, gebeurt ook in Urk”, zegt een inwoner. Het verschil: in Urk zit iedereen zondagmorgen weer in de kerk.

Toch is het portret van Urk een waardevolle aanvulling op het eenzijdige beeld dat vaak van Nederland bestaat. Het aantal kerkgangers in dit land is wellicht groter dan het aantal regelmatige drugsgebruikers. Waarom is het een wel en het ander niet stereotiep voor Nederland geworden?

Mark Wallet Reageren aan scribent? buza@refdag.nl.