In Washington vond dinsdag de eerste trans-Atlantische dialoog over Taiwan plaats tussen leden van het Amerikaanse Congres, het Europees Parlement en de Legislatieve Yuan. Deze conferentie stond in het teken van de regionale en internationale positie van Taiwan in het algemeen en de Taiwanese aanvraag van het VN-lidmaatschap in het bijzonder.Taiwan heeft deze aanvraag afgelopen maand bij de VN ingediend in een poging het al jarenlang voortdurende isolement van het eiland te doorbreken. China frustreert namelijk iedere poging van Taiwan om zich internationaal te presenteren. Peking beschouwt Taiwan als een afvallige provincie die terug dient te keren onder Chinees bestuur. Voor het gemak vergeten de Chinese autoriteiten dat Taiwan al decennialang de facto onafhankelijk is. Bovendien heeft het eiland nooit deel uitgemaakt van de Volksrepubliek China.

De Chinese politiek van isolatie van Taiwan heeft niet alleen diplomatieke gevolgen. Tijdens de uitbraak van gevaarlijke epidemieën zoals SARS en de vogelgriep vormde de uitsluiting van Taiwan van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) niet alleen een bedreiging voor de volksgezondheid van Taiwan, maar voor de gehele wereld.

De trans-Atlantische dialoog over Taiwan voltrok zich op een strategisch moment, aan de vooravond van het belangrijke jaar 2008. In maart hoopt de Taiwanese regering een referendum te organiseren over de aanvraag van het VN-lidmaatschap. In deze maand worden ook de presidentsverkiezingen op het eiland gehouden. Enkele maanden later organiseert Peking de Olympische Spelen.

Deze drie momenten hangen nauw met elkaar samen. De Chinezen verzetten zich zeer tegen het in maart te houden referendum. De regering in Peking heeft gedreigd dat unilaterale stappen van Taiwan om de huidige status-quo te doorbreken niet geaccepteerd zullen worden. Met deze enigszins cryptische zin proberen de Chinese autoriteiten duidelijk te maken dat zij in het referendum een poging van Taiwan zien om de onafhankelijkheid uit te roepen. Ondertussen vergeet Peking dat deze intimiderende taal voor hemzelf averechts werkt. De door China verfoeide kandidaat van de DPP zal de intimidaties van het vasteland absoluut kunnen benutten in de door het gevoelige thema van de verhoudingen met China gedomineerde verkiezingscampagne.

De internationale gemeenschap moet overigens niet rekenen op clementie van China versus Taiwan vanwege de Olympische Spelen. Peking ziet de spelen immers vooral als een eigen feestje, waarbij dissonanten niet gewenst zijn. Een duidelijk voorbeeld hiervan is te zien in de Chinese houding jegens Birma. Achter de schermen werd de Birmese junta weliswaar vermanend toegesproken de zaak niet te laten escaleren. Dit kan Peking op weg naar de spelen immers niet gebruiken. De officiële stellingname in de VN is er echter volledig op gericht de junta in het zadel te houden. De Chinese autoriteiten zijn er namelijk niet van gecharmeerd de eigen bevolking te laten zien dat protesten tot politieke instabiliteit of zelfs tot een val van de machthebbers kunnen leiden.

Referendum
Peking realiseert zich maar al te goed dat de Chinese bevolking in toenemende mate kennis krijgt van het reilen en zeilen in Taiwan. Op het vasteland is een aanzienlijke Taiwanese zakengemeenschap van 1 miljoen burgers woonachtig. Bovendien reizen de laatste jaren veel Chinezen naar Taiwan. Dat zij daar de vrije en democratische lucht op het eiland opsnuiven, ontgaat Peking natuurlijk niet. De Chinese regering is er daarom alles aan gelegen dit referendum te verhinderen. In het uiterste geval heeft het Chinese leiderschap zelfs de mogelijkheid om met inroeping van de antisesessiewet van 2005 het vermeende onafhankelijkheidsstreven van Taiwan met geweld de kop in te drukken. Een mogelijkheid die, gezien de bloedige onderdrukking van de opstand van 1989, niet bij voorbaat uitgesloten mag worden.

De eurofractie ChristenUnie-SGP heeft daarom tijdens de trans-Atlantische dialoog over Taiwan de VS en de EU ertoe opgeroepen de politieke krachten te bundelen. De Amerikanen en de Europeanen moeten gezamenlijk richting China aangeven dat intimidaties of, erger nog, geweld niet geaccepteerd zullen worden. Hiermee geven de VS en de EU aan Taiwan de broodnodige veiligheidsgarantie. Het is hoog tijd dat zowel de Amerikanen als de Europeanen inzien dat een kruiperige of onnodig onderdanige houding richting China alleen maar averechts werkt. Taiwan, een goed functionerende democratie van 24 miljoen inwoners, wordt daardoor het kind van de rekening. In combinatie met de verloochening van de eigen principes op het gebied van vrijheid, democratie en mensenrechten is die prijs in onze ogen te hoog om te betalen.

De auteurs zijn respectievelijk lid en beleidsmedewerker van de eurofractie ChristenUnie-SGP.