In de ontwerpresolutie, waarover na het debat een stemming plaatsvindt, wordt bezorgdheid geuit over „de gevolgen voor onze democratieën” die voortvloeien uit de verspreiding binnen het onderwijssysteem van de gewraakte opvattingen over het ontstaan van de aarde en van het leven. „Als we niet oppassen, kan het creationisme een bedreiging vormen voor de mensenrechten”, luidt een toevoeging daaraan.„Onacceptabel”, zegt dr. Pieter Omtzigt over dit soort ongenuanceerde passages. Hij is als lid van de Tweede Kamer voor het CDA afgevaardigd naar de parlementaire assemblee van genoemde instelling.

Onderwerpen met een directe relatie tot de religieuze overtuiging en beleving van christenen dragen in politiek Europa een geladen karakter, leert de ervaring. Zo lokken in het Europees Parlement beraadslagingen over beleidsaspecten die iets te maken hebben met bijvoorbeeld abortus en homohuwelijk veelal harde, felle, soms venijnige interventies uit. In de Raad van Europa, waarin 47 landen samenwerken om handhaving van de mensenrechten te bevorderen en die volledig losstaat van de EU, is nu hetzelfde aan de hand rond een rapport over het creationisme.

Dat prijkte in juni ook al op de agenda van de plenaire vergadering, maar een meerderheid besloot toen om het zonder bespreking terug te sturen naar de commissie voor cultuur, wetenschap en onderwijs. Groot ongenoegen daarover heerste er bij de opsteller ervan, de Franse socialist Guy Lengagne. „Ik kan dit alleen maar aanmerken als een tactische zet van degenen die alle middelen willen aanwenden om de evolutietheorie te bestrijden en het scheppingsverhaal op te dringen. We gaan op deze manier terug naar de middeleeuwen en te veel politici binnen dit orgaan zien dat niet”, brieste hij. Die reactie illustreert de toon waarop de discussie wordt gevoerd.

De vermelde commissie besliste een dag later al om het verslag nogmaals aan te bieden voor behandeling. Lengagne heeft inmiddels geen zitting meer in de assemblee. De Luxemburgse Anne Brasseur, die behoort tot de fractie van de liberalen, is hem opgevolgd als rapporteur. Zonder dat in de tekst ingrijpende wijzigingen zijn aangebracht, ligt het dossier opnieuw voor aan de 636 volksvertegenwoordigers uit de lidstaten. De vele aandacht die de zaak ruim drie maanden terug in de media kreeg, toont volgens Brasseur zonder twijfel aan dat het een belangrijke politieke kwestie betreft, die een oordeelsvorming verdient binnen de Raad van Europa.

De geopperde resolutie roept de autoriteiten in de aangesloten landen op zich krachtig te verzetten tegen pogingen om het creationisme, en dat ook in de vorm van wat heet intelligent designxxxxx, als een wetenschappelijke discipline in het onderwijs aan de orde te stellen. Het mag hoogstens in de godsdienstlessen aan bod komen. Het berust niet op feiten en er is een reëel risico dat het in het denken van kinderen „ernstige verwarring” veroorzaakt, staat in het concept. De aanhangers ervan „zaaien twijfel” bij niet-specialisten op dit terrein, gaat het verder.

Verder wordt de Bijbelse visie verbonden met begrippen als „fundamentalisme” en „religieus extremisme”, die op hun beurt weer nauw gelieerd zouden zijn aan extreem rechts in de politiek. „De beweging van het creationisme bezit echte politieke macht.” Zij is erop uit democratie te vervangen door theocratie, klinkt het bij wijze van waarschuwing.

Omtzigt hekelt de inhoud van het rapport. De christendemocraat spreekt van „een totaal ongepaste toon en ongefundeerde stellingen, die een dogmatisch laïcisme laten zien.” „Bovendien”, zo benadrukt hij, „hoort deze materie helemaal niet thuis in de Raad van Europa. Die moet zich bezighouden met de mensenrechten en niet met wat wel en niet een plaats mag hebben in de lesprogramma’s. Deze benadering, met als inzet een verbod om een bepaald onderwerp op school te behandelen, doet me denken aan het optreden van totalitaire regimes.”

Hij vervolgt: „Evolutie en creationisme zijn thema’s voor een dialoog tussen theologen en wetenschappers. Laat die er zich over buigen, zonder elkaar iets op te leggen. En in de politiek moeten we stoppen met de loopgravenoorlog.”

Eén ding staat in ieder geval vast: hoe het standpunt van de Raad van Europa ook uitpakt, het zal in de praktijk geen dwingende invloed hebben, want deze organisatie beschikt over geen enkele bevoegdheid op dit gebied. Het onderwijsbeleid is nog altijd een nationale aangelegenheid.