Häkämies ventileerde die visie eind vorige week tijdens een speech voor Amerikaanse veiligheidsexperts in Washington en gaf daarmee aan voor welk dilemma de Finnen staan ten aanzien van het defensiebeleid. De latente, maar nog steeds merkbare dreiging van het grote oostelijke buurland noodzaakt de Finnen tot de instandhouding van een sterk regionaal, dat wil zeggen op de bescherming van de eigen grenzen gericht militair apparaat, zette Häkämies uiteen.Aan de deelname aan internationale vredesoperaties wil Finland zich weliswaar niet helemaal onttrekken, maar het kruit moet wel droog blijven voor het geval de territoriale integriteit wordt aangetast en het bestaan van de natie op het spel komt te staan. Voor Finland duurt zo gezien de Koude Oorlog onveranderd voort.

De kwestie rond het NAVO-lidmaatschap speelt al jaren, maar sinds de val van het IJzeren Gordijn heeft een vooraanstaande politicus zelden zo duidelijk te kennen gegeven waar de schoen wringt voor de Finnen als Häkamies. Dat is niet verwonderlijk, omdat de discussie momenteel weer naar een climax toegroeit. De sinds dit voorjaar zittende regering mikt binnen afzienbare tijd op een definitieve stellingname.

Een herijking van de huidige afwijzende positie tegenover de NAVO is al eerder en ook onder vorige regeringen weliswaar meerdere keren aangekondigd, maar ditmaal lijkt het erop dat de politici het niet bij woorden alleen willen laten.

De door Häkämies gesignaleerde Russische dreiging wordt niet door iedereen in het regeringscentrum in die mate gezien. Niemand minder dan president Tarja Halonen meent dat de uitlatingen van de minister van Defensie een persoonlijk tintje hebben en niet zonder meer als regeringsstandpunt mogen worden vertolkt. Premier Matti Vanhanen ziet geen Russische dreiging. „Finland staat aan geen enkele militaire bedreiging bloot”, zo reageerde de regeringsleider.

Daar staat tegenover dat Häkämies’ collega van Financiën en conservatieve partijgenoot Jyrki Katainen van mening is dat de minister van Defensie in Washington een heldere analyse ten beste had gegeven. „Duidelijke taal, waaraan andere deelnemers aan de discussie een voorbeeld zouden moeten nemen”, zo steunt Katainen zijn partijgenoot.

De Finse bevolking heeft begrip voor het standpunt van Häkämies. Uit een in opdracht van de krant Helsingin Sanomat gehouden enquête blijkt dat een meerderheid nog steeds tegen een NAVO-lidmaatschap is. Het aantal voorstanders beperkt zich tot 25 procent. Zo ongeveer hebben de verhoudingen altijd al gelegen. Dat de bevolking zich militair bedreigd voelt door Rusland lijdt daarbij geen twijfel.

Daarvoor zijn de weinig verheffende historische ervaringen met het buurland nog te vers: een maar half tot staan gebrachte Russische invasie in 1939-1940, deelname met één divisie aan de mislukte Duitse invasie van Rusland in 1941 en de mede daaruit voortgevloeide lange jaren van ”finlandisering” (1945-1991).

Uitgaande van de genoemde enquête vertrouwt circa 70 procent van de Finnen Rusland daarom nog steeds niet, hoewel ’slechts’ 20 procent gelooft dat de dreiging inmiddels weer is toegenomen. Daaraan kon ook het recente bericht dat Rusland onder president Jeltsin had aangeboden het in de winteroorlog van 1939-1940 op Finland veroverde Karelië weer terug te willen geven niets meer veranderen. Finland blijkt dit aanbod beleefd te hebben afgeslagen: te duur. De Russen vroegen namelijk 15 miljard dollar.

Minister van Buitenlandse Zaken Ikka Kanerva, ook een partijgenoot van Häkämies, vindt wel dat het beleid ten opzichte van Rusland te weinig dynamiek vertoont. Hij eist meer creativiteit en meer initiatief om de Russische realiteit de baas te blijven. Kanerva had het nog niet gezegd of premier Vanhanen vond dat eigenlijk ook. „We moeten Rusland niet als een uitdaging zien, maar als een positieve mogelijkheid”, spoort hij zijn landgenoten aan. Wat dat voor de lang tegemoetgeziene regeringsverklaring inzake de nationale defensie, en daarmee samenhangend het lidmaatschap van de NAVO zal gaan betekenen, wenst hij echter vooralsnog niet te onthullen. „De verklaring zal zijn gebaseerd op een breed gedragen veiligheidsstandpunt.”