Het is niet de eerste keer dat Rotterdam met behulp van het zogenoemde preventief fouilleren het bezit en gebruik van vuurwapens een halt toe wil roepen. Drie jaar geleden probeerde Opstelten iets soortgelijks in de Millinxbuurt in Rotterdam, op instigatie van minister Peper. De rechter floot de burgervader toen terug. Nu denkt Opstelten op basis van de artikelen 50, 51 en 52 van de Wet wapens en munitie de actie te kunnen uitvoeren.

Met de nieuwe maatregel kan de burgemeester formeel de officier van justitie toestemming geven in het zogenoemde veiligheidsrisicogebied de politie in een periode van twaalf uur iedereen te laten fouilleren. Het gebied, begrensd door Mathenesserlaan, Heemraadsplein, Schonebergerweg, Nieuwe Binnenweg, Rochussenstraat, Coolhaven en ’s-Gravendijkwal, wordt door de Rotterdamse korpschef geoormerkt als risicogebied, nu is komen vast te staan dat dit gebied door een groot aantal incidenten met (vuur)wapengeweld en andere vormen van geweld wordt geteisterd.

Uit een rapportage van de korpschef blijkt dat in de periode van 15 april 2001 tot en met 31 juli 2002 binnen het bewuste gebied zeventien vuurwapenincidenten, vijftig incidenten met overige wapens, 147 straatroven, en 263 geweldsdelicten zijn geregistreerd. Op de Nieuwe Binnenweg was er in dezelfde periode sprake van vijf vuurwapenincidenten, 23 incidenten met overige wapens, zestig straatroven en elf geweldsdelicten. Op de Heemraadssingel vonden zes vuurwapenincidenten en 54 geweldsdelicten plaats. Het aantal straatroven bedroeg daar veertig.

Op verschillende plaatsen binnen het gebied is sprake van voortdurende drugsproblematiek. Deze zorgt voor ernstige overlast, criminaliteit en geweld op straat. Naast preventief fouilleren kan de politie vervoermiddelen onderzoeken en iedereen verplichten verpakkingen van goederen, waaronder reisbagage, te openen.

Met het wijkverbod kan de burgemeester ervoor zorgen dat groepen overlastveroorzakende figuren, bijvoorbeeld drugsverslaafden, voor een periode een bepaald gebied niet meer in mogen. Opstelten is de eerste burgemeester die beide nieuwe maatregelen uitprobeert.

De verruiming van de Gemeentewet is direct voortgekomen uit de eerder genoemde Millinxbuurtactie in 1999. Opstelten liet toen een proefballonnetje op door de buurt, waar veel schietincidenten voorkwamen, door de politie te laten afsluiten en iedereen te controleren op wapens. Het leidde tot veel commotie, omdat de maatregel volgens deskundigen onwettig was. De Tweede Kamer is na de actie aan de slag gegaan met een wetsverruiming. Deze is sinds kort van kracht.