De twee kwesties, die na elkaar het nieuws beheersten, hebben veel met elkaar gemeen. Beide draaien in de kern om twee zaken: Hoe moet de politiek omgaan met integratie, meer in het bijzonder met de islam, en: Hoe moet de politiek zich opstellen tegenover populisten, meer in het bijzonder Wilders en Verdonk.Verwoed zoeken de gevestigde partijen naar de juiste repliek. Daarbij allen de indruk gevend dat ze nog geen begin van een antwoord hebben. Want als het in de politiek behalve om het bereiken van inhoudelijke doelen en idealen ook mag en moet gaan om het versterken van de eigen positie, dan zijn Wilders en Verdonk de grote winnaars en de anderen de verliezers. De peilingen laten voor beide parlementariërs winst zien.

Hoe komt het dat grote noch kleine partijen een effectief antwoord hebben op de ageren van deze uitgesproken rechtse politici? Doordat de laatsten eenvoudigweg het gelijk aan hun kant hebben?

Voor een deel is dat het geval. Niet ontkend kan worden dat de grote politieke partijen jarenlang hebben verzuimd de problemen van de multiculturele samenleving eerlijk te benoemen, laat staan dat er is gewerkt aan effectieve oplossingen. Na de Fortuynrevolte hebben de gevestigde politieke stromingen weliswaar hun beleid gewijzigd en hebben zij een realistischer kijk ontwikkeld op integratie. Op dat moment was het kwaad echter al geschied.

Problemen die door een soft beleid van vele jaren zijn ontstaan kunnen niet in een handomdraai, maar slechts geleidelijk aan worden opgelost. Intussen hebben personen als Wilders en Verdonk hun electorale slag al geslagen. Tegenover de kiezer hebben zij zich weten te positioneren als dé grote strijders tegen de uitwassen van de islam. Wilt u dat er echt iets wordt ondernomen tegen die vervelende Marokkaanse jeugd? Stem dan op ons.

De achterstand die de andere partijen op dit punt hebben opgelopen kunnen ze haast niet meer inhalen. Hun toegenomen kritiek op de islam verbleekt altijd weer bij de nog steviger kritiek van Wilders of Verdonk.

Dat wil niet zeggen dat er niets valt in te brengen tegen de betogen van dit soort politici. Zeker wel. Hun eenzijdigheden en halve waarheden kunnen door de andere politieke partijen best weerlegd worden.

Neem bijvoorbeeld Wilders’ fixatie op de geweldsteksten in de Koran. Dat de Koran gemakkelijk kan worden gebruikt -gemakkelijker dan de Bijbel- om geweld te rechtvaardigen, is waar. Maar de suggestie dat het merendeel van de moslims op die wijze de Koran leest en dat je hem als moslim eigenlijk wel zo moet lezen, is een sterke versimpeling van de werkelijkheid, een versimpeling die het probleem waar Wilders de vinger bij legt eerder groter dan kleiner maakt.

Met deze en vele andere tegenwerpingen kan en moet de PVV-voorman zeker worden geconfronteerd. De moeilijkheid is echter dat in de huidige mediacratie een dergelijke genuanceerde benadering het bijna per definitie aflegt tegen de grofmazige oneliners van populisten.

Daar komt bij dat het heel lastig strijden is tegen mensen die andere spelregels hanteren dan jij. Wilders, en in mindere mate Verdonk, zijn er in een politiek debat ten diepste niet opuit andere politici te overtuigen dan wel na een pittige woordenwisseling tot een praktisch compromis te komen. De doelstelling om door ferme taal steeds meer kiezers naar zich toe te zuigen overvleugelt bij hen in steeds sterkere mate de doelstelling om het op de agenda geplaatste probleem ook daadwerkelijk op te lossen.

Wilders en Verdonk hebben de normale menselijke behoefte om door anderen aardig, of in elk geval fatsoenlijk, te worden gevonden geheel van zich afgelegd. Dat maakt het debat met hen zo moeilijk. Dat maakt hen voor de gevestigde politiek zo ongrijpbaar. Dat maakt dat de zoektocht van de bestaande partijen naar de juiste strategie voorlopig nog wel zal doorgaan.