Het boek ”De Bijbel vertaald” gunt de lezer een blik in de keuken bij het ontstaan van de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). De hoofddoelen bij het vertalen vormen de rode draad van het geheel. Om deze hoofddoelen te bereiken moeten heel veel keuzes gemaakt worden. Het is een hele kunst om goede keuzes te maken. Het is een tegen elkaar afwegen van verschillende vertaalvarianten, een vergelijken met andere vertalingen van de Bijbel (Statenvertaling, Willibrordvertaling, Naardense Bijbel), en het maken van een keuze die zo goed mogelijk bij de hoofddoelen past.

In het eerste deel van dit boek wordt in acht essays stilgestaan bij algemene aspecten van het vertalen van de Bijbel. In het eerste hoofdstuk staat het eigene van de NBV centraal: wat zijn de uitgangspunten, de doelen, wat is de methode. Tot en met de vorige eeuw was het equivalentiemodel de toonaangevende manier van vertalen. Een duidelijk voorbeeld hiervan is de Statenvertaling: de tekst van de Bijbel wordt zo letterlijk mogelijk in het Nederlands vertaald. De lezer kan via deze vertaling naar de grondtekst toe. Bij de NBV is gebruikgemaakt van een ander vertaalprincipe, het zogenaamde skoposmodel. Hier wordt de tekst van de Bijbel naar de hedendaagse lezer gebracht; bij deze vertaling wordt veel rekening gehouden met de sociale en culturele situatie van de mensen van nu.

In de NBV is sprake van twee vertaaldoelen: „De interconfessionele functie als kerkbijbel en de literair-cultuurhistorische functie (de Bijbel als cultuurbezit)” (blz. 21). Aan de hand van voorbeelden maakt de auteur duidelijk waar de plussen en de minnen te vinden zijn als deze nieuwe weg bewandeld wordt.

In de volgende hoofdstukken van het eerste deel wordt stilgestaan bij verschillende vragen die in feite aan het eigenlijke vertaalwerk van de NBV zijn voorafgaan. Wat is de brontekst van het Oude Testament en het Nieuwe Testament? Moeten apocriefe boeken een plaats krijgen in de NBV? Wat is het oudste (complete) handschrift en welke hulp kunnen oude vertalingen geven bij de speurtocht naar de brontekst?

De twee genoemde vertaaldoelen brengen weer eigen vragen met zich mee. Hoe kan recht gedaan worden aan de literair-cultuurhistorische functie van de Bijbel? Waarin verschilt de NBV van andere (recente) vertalingen? Wie geïnteresseerd is in de problemen en valkuilen van dit vertaaldoel kan hier veel informatie vinden.

Ook vragen die samenhangen met het andere vertaaldoel (de NBV als een interconfessionele kerkbijbel) komen aan de orde. In de zesde bijdrage wordt gekeken hoe de naam van God vertaald moet worden. Er wordt een chronologisch overzicht geboden van de discussie tussen de mensen die op de een of andere manier betrokken waren bij de het werk aan de NBV. Hun keuzes worden gemotiveerd; zo wordt de lezer als het ware meegenomen op de weg die leidde tot het nemen van deze belangrijke beslissing.

In de zevende bijdrage komen theologische aspecten van Bijbel vertalen aan de orde. Is een ”neutrale” vertaling mogelijk of wordt de vertaling beïnvloed door „de theologische opvattingen van de vertaler” (blz. 134)? Bij het opstellen van de vertaalprincipes van de NBV heeft men geprobeerd elke dogmatische vooronderstelling buiten beeld te houden en de Bijbel als „literair werk” te vertalen. Hierdoor gaat de NBV soms in tegen de kerkelijke traditie (blz. 130). De slotconclusie van dit artikel luidt: „Op grond van dit alles kan men concluderen dat de NBV meer lijkt bij te dragen aan de herwaardering van de Bijbel als cultuurbezit dan aan de Bijbel als het boek van de kerk” (blz. 138).

Het tweede deel van het boek laat aan de hand van kenmerkende themata van verschillende Bijbelboeken zien hoe men concreet is omgegaan met deze vragen rond de vertaling. Een paar voorbeelden: Is het noodzakelijk en wenselijk dat een bekende tekst als de Tien Geboden op een andere manier vertaald wordt? Welke betekenis hebben de woorden ”rechtvaardigen” en ”goddelozen” in de Bijbel en welke voetangels en klemmen liggen er op het pad bij de vertaling van deze begrippen?

”De Bijbel vertaald” is een nuttig boek voor mensen die geïnteresseerd zijn in de totstandkoming van de NBV. Het boek, waaraan 26 auteurs hebben meegewerkt, bevat een goed evenwicht tussen theoretische vragen en praktische voorbeelden aan de hand van Bijbelteksten. Jammer genoeg ontbreekt een overzicht van besproken teksten; zo’n tekstregister zou de bruikbaarheid van het boek vergroot hebben.