Het startsein voor de politiek beladen week werd gegeven door de Amerikaanse opperbevelhebber in Irak, generaal David Petraeus, en Washingtons ambassadeur in Bagdad, Ryan Crocker.Zij verschenen maandag voor de defensiecommissie en de commissie buitenland van het Huis van Afgevaardigden met hun evaluatie van het Irakbeleid, dat eerder dit jaar werd gekenmerkt door uitbreiding van het aantal Amerikaanse troepen met 30.000 man. Bedoeling van die uitbreiding -de ”surge”- was een verbetering van de veiligheidssituatie, zodat de Iraakse regering de „ruimte” zou krijgen voor een aantal noodzakelijke stappen om de sektarische verdeeldheid op te heffen.

Van dat laatste is weinig terechtgekomen, volgens de verklaring van ambassadeur Crocker, ondanks het feit dat de veiligheidssituatie „in sommige regio’s” is verbeterd, volgens generaal Petraeus. Is de uitbreiding van het aantal troepen dientengevolge de mislukking die velen in Washington voorspelden? Het is volgens Petraeus te vroeg om dat zo te zeggen. Hij pleit ervoor het „nieuwe beleid” nog wat meer tijd te geven, voordat definitieve conclusies worden getrokken.

De Democratische oppositie voelt daar weinig voor. „President Bush speelt op tijd, in de hoop zijn Irakbeleid ongewijzigd te kunnen voortzetten totdat hij begin 2009 vertrekt. Hij laat zijn opvolger dan met de chaos zitten die hij in Irak gecreëerd heeft”, aldus de Democraat Joseph Biden -net terug uit Irak-, voorzitter van de commissie buitenland van de Senaat, waarvoor Petraeus en Crocker dinsdag verschijnen. Politieke vooruitgang in Irak was volgens Biden het uiteindelijke doel van de uitbreiding van het aantal troepen en daar is volgens hem niets van terechtgekomen.

Bidens Republikeinse collega Arlen Specter is iets positiever over de ontwikkelingen. „Laten wij eerst nauwkeurig analyseren wat generaal Petraeus en ambassadeur Crocker te zeggen hebben, voordat wij besluiten dat het Irakbeleid bijgesteld moet worden”, aldus Specter. Petraeus heeft overigens aangekondigd dat men „misschien vroeger dan verwacht” kan beginnen troepen uit Irak terug te trekken. Dat is volgens sommige analisten een „holle concessie” aan critici van het huidige beleid, omdat van tevoren vaststond dat de uitbreiding slechts tijdelijk zou zijn, omdat defensie niet over voldoende troepen beschikt om de uitbreiding langer vol te houden.

Dat is een van de belangrijkste redenen waarom er binnen het ministerie van Defensie sterke oppositie bestaat tegen de uitbreiding. De militaire capaciteit wordt zo opgeslorpt door de missie in Irak dat er onvoldoende reserve is voor het geval er elders een crisis ontstaat, bijvoorbeeld rond Iran. Daarom zijn de verenigde chefs van staven tegen de uitbreiding, evenals admiraal William Fallon, commandant van alle Amerikaanse troepen in het Midden-Oosten (Centcom), en in beginsel dus de meerdere van generaal Petraeus. Maar aangezien president Bush volgens de grondwet opperbevelhebber is van alle troepen, kon hij de verenigde chefs van staven en admiraal Fallon overstemmen.

President Bush heeft volgens insiders in Washington allang besloten het huidige beleid voort te zetten. Hij licht dat besluit later deze week tijdens een tv-toespraak toe. De vraag is natuurlijk hoeveel politieke steun hij daarvoor nog krijgt. Een meerderheid van de kiezers (60 procent) is tegen het huidige Irakbeleid en de Democratische oppositie dringt aan op een vertrekdatum voor de troepen. Op eigen kracht kunnen de Democraten dat in het parlement echter niet afdwingen. Dat kan alleen met hulp van Republikeinen die het langzamerhand ook tijd vinden -niet in de laatste plaats vanwege de verkiezingen volgend jaar- om president Bush te dwingen zijn Irakbeleid bij te sturen.