Strijd Guatemala nog niet gestreden
GUATEMALA-STAD (AP) - Oud-generaal Otto Perez Molina van de rechtse Patriottische Partij heeft bij de verkiezingen in Guatemala zondag vrijwel evenveel stemmen gekregen als de zakenman Alvaro Colom van de centrumlinkse Nationale Eenheid van de Hoop (UNE).
Dat bleek maandag uit voorlopige uitslagen, gepubliceerd op de website van de centrale kiesraad. Colom staat op 27 procent en Perez op 25. Nummer 3 is Alejandro Giammatei, die met ruim 18 procent genoegen zal moeten nemen.De uitslagen zijn gebaseerd op de stemmen die zijn uitgebracht in 68 procent van de stembureaus. Als geen van de kandidaten meer dan de helft van de stemmen krijgt, moet op 4 november opnieuw worden gestemd - op een van de twee hoogst geëindigde kandidaten.
In de peilingen voorafgaand aan de verkiezingen was al duidelijk geworden dat de verkiezingen vooral een strijd tussen Perez en Colom zouden worden. De inwoners van het door misdaad en geweld geteisterde Guatemala stonden voor de keuze tussen respectievelijk een voormalig generaal die orde en wetshandhaving belooft, en een meer gematigde centrumlinkse kandidaat die al voor de derde keer een gooi doet naar het presidentschap en zegt de armoede te willen aanpakken.
De indianenactiviste Rigoberta Menchu, die in 1992 de Nobelprijs voor de vrede kreeg voor haar inspanningen op het gebied van de mensenrechten in de nasleep van de bloedige burgeroorlog die decennia duurde, kreeg slechts zo’n 3 procent van de stemmen. Menchu’s kandidatuur wekte aanvankelijk hoop op meer politieke participatie door de Maya-indianen in Guatemala, dat nog altijd diep verdeeld is langs raciale lijnen en waar een grotendeels blanke elite de scepter zwaait over een arme Mayameerderheid. Volgens velen mist Menchu, die tijdens de burgeroorlog haar vader en broers verloor, echter politieke ervaring. Ook wordt ze als vrouw niet in staat geacht de door mannen gedomineerde Guatemalaanse samenleving te regeren.
Bij de verkiezingen is niet alleen een nieuwe president gekozen, maar ook het federale parlement, afgevaardigden voor het Midden-Amerikaanse parlement en lokale bestuurders. De campagne was de bloedigste ooit. De afgelopen vier maanden kwamen 49 politici, activisten en hun familieleden om het leven in het campagnegeweld. Vorige week nog werden twee kandidaten van de partij van Menchu op een landweg ten noorden van Guatemala-stad door onbekende aanvallers met kogels doorzeefd.
Met meer dan 5000 moorden per jaar op 12 miljoen inwoners is Guatemala het meest gewelddadige land van Midden-Amerika. Het land is de belangrijkste corridor voor cocaïne die bestemd is voor de Verenigde Staten. Tel daarbij op de wijdverbreide corruptie en de cultuur van geweld en het mag duidelijk zijn dat veel Guatemalanen voorstander zijn van een regering die rust brengt en orde weet te houden. Vooralsnog laat de handhaving van recht en orde te wensen over. Slechts 1 procent van alle moorden resulteert in een veroordeling.
Perez heeft de kiezers een grotere politiemacht in het vooruitzicht gesteld. Ook belooft hij het leger in te zetten om de criminaliteit aan te pakken. Daarnaast is hij voorstander van de herinvoering van de doodstraf. Colom zette zich in voor vluchtelingen die tijdens de burgeroorlog uitweken naar de afgelegen hooglanden van Guatemala en is gewijd tot Mayapriester. Hij wil meer investeren in het uitbannen van de armoede en het hervormen van het rechtssysteem.